Zagórska, Aleksandra

Podpułkownik Wojska Polskiego, działaczka niepodległościowa, żołnierka Legionów, komendantka i inicjatorka Ochotniczej Legii Kobiet, założycielka i prezeska Związku Legionistek Polskich. W 1894 r. rozpoczęła naukę w progimnazjum. W 1904 r. podjęła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wstąpiła do Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Od 1906 r. produkowała materiały wybuchowe i uczestniczyła w zamachach. Dwa lata później została aresztowana i trafiła na Pawiak, ale zwolniono ją dzięki łapówce. Obawiając się ponownego aresztowania, uciekła do Lwowa, gdzie zajęła się przewozem broni i prasy PPS do Królestwa. Od 1911 r. organizowała kobiece drużyny Polskiej Organizacji Wojskowej. Podczas I wojny światowej przy I Brygadzie Legionów Polskich zorganizowała kobiecą służbę wywiadowczą. Brała udział w obronie Lwowa, a w 1918 r. powołała do życia Ochotniczą Legię Kobiet. Jej syn z pierwszego małżeństwa, Jerzy, zginął podczas walk o Lwów w listopadzie 1918 r. W 1921 r. zrezygnowała z czynnej służby wojskowej w stopniu podpułkownika. W 1928 r. stworzyła Związek Legionistek Polskich, którego była prezeską do 1939 r. W okresie międzywojennym mieszkała m.in. we Lwowie (gdzie jej drugi mąż był lekarzem-psychiatrą), potem w Radości pod Warszawą i w samej stolicy. Brała udział w obronie Warszawy we wrześniu 1939 r. W czasie II wojny światowej zajmowała się działalnością konspiracyjną w ramach Konwentu Organizacji Niepodległościowych. Po zakończeniu wojny zamieszkała w Zakopanem (pod nazwiskiem Bednarz). Otrzymała m.in. odznakę „Orląt" (za obronę Lwowa w latach 1918–1919), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, Krzyż Niepodległości z Mieczami, order Polonia Restituta.