publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 1.01.1981–31.12.1981

Dziennik 1981 r. nadal skupia się na temacie sytuacji wewnętrznej w kraju. Autorka, która w poprzednich zeszytach zaznaczyła, że sporządza swoje dzienniki przede wszystkim jako lekcję o przeszłości dla przyszłych pokoleń, od początku roku bardzo szczegółowo opisuje każdy kolejny etap sporów pomiędzy Solidarnością a władzami komunistycznymi: „nie mówi się od ½ roku o niczym innym, tylko o strajkach, zagrożeniu i naciskach ze strony sąsiadów, o nadużyciach i absurdach gospodarczych, które dopiero teraz wychodzą na jaw” (k. 30v). Częstotliwość wpisów jest wyraźnie mniejsza niż w innych zeszytach, Grabowska staje się coraz bardziej apatyczna: „Nie pisałam dawno, bo już jestem tak zmęczona ciągłą huśtawką nastrojów, ulg i napięć, że trudno mi się zdobyć na jakieś działanie. I tak jest chyba w całym społeczeństwie” (k. 50v).

Wyraźnie czuć napięcie u diarystki, niepotrafiącej cieszyć się z porozumień zawartych pomiędzy strajkującymi a rządem. Mimo to jest pełna uznania dla polskiej młodzieży: „po tym półrocznym zrywie i wytrwałej walce, bez względu na to, czy utrzymamy to, co zdobyliśmy, czy więcej, czy też stracimy wszystko, bo i to możliwe, jeśli ZSSR zaingeruje – jedno okazało się przepiękne i wspaniałe – to młodzież. Przepadł mit o obojętnej, bezideowej młodzieży. Wychowywali ją i demoralizowali po swojemu przez 36 lat. I nie zdemoralizowali” (k. 37r). Z marazmu i niemocy wyrywa Grabowską w maju zamach na Jana Pawła II – zrozpaczona Maria szeroko relacjonuje niemal godzina po godzinie wszystkie informacje związane ze stanem zdrowia papieża. Jej wpisy są obszerniejsze niż wcześniej, znów czuć w nich to samo napięcie, które opanowało ją na przełomie 1980 i 1981 r. Od lata 1981 r. wpisy dotyczące sytuacji w kraju ponownie coraz obszerniejsze, do dziennika dołączane są wycinki prasowe. Przez cały ostatni kwartał roku brak jednak wpisów, z kolejnego marazmu wybija ją dopiero wprowadzenie stanu wojennego, który napawa ją głębokim niepokojem o przyszłość.

Okazjonalnie wpisy dotyczące sytuacji w Polsce przerywane są krótkimi wpisami o życiu rodzinnym, takimi jak ten z 21 stycznia: „Dzień Babci. Monika z tulipanem, Tomasz i Hania z iryskami. Miło. A ja o tym zapomniałam i nie było babcinego podwieczorku” (k. 23v); a także na temat ochrony zabytkowych cmentarzy w Poznaniu, na rzecz czego autorka angażowała się od 1980 r.: „Rozmowa z V-prezydentem Poznania Andrzej Wituskim w sprawie starych cmentarzy (45 minut). Przejął myśl powołania społecznego komitetu ochrony starych cmentarzy. Będzie w tej sprawie zebranie w Urzędzie Miejskim w najbliższym czasie” (k. 30r). W dzienniku, jak w poprzednich zeszytach, znaleźć można także informacje o czytanych przez Autorkę książkach, głównie wydawanych w drugim obiegu, m.in. Zniewolonym umyśle Czesława Miłosza.

Autor/Autorka: 
Organizacja/Partia: 
Miejsce powstania: 
Poznań
Opis fizyczny: 
185 k. ; 16,5 cm.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1981
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
1772
Uwagi: 
Dziennik prowadzony w „Terminarzu Dziennym” Tenodu na 1981 r. niebieskim długopisem, pismo równe, bez poprawek i skreśleń. Do k. 8r doklejony maszynopis: „Przemówienie Czesława Miłosza wygłoszone w Akademii Królewskiej w Sztokholmie”; do k. 64r doklejony maszynopis listu Episkopatu Polski na 26 kwietnia 1981 r.; do k. 100r doklejony wycinek prasowy; do k. 101r doklejony program obchodów 25. rocznicy poznańskiego czerwca 1956 r.; do k. 131r doklejony program XXV dni modlitw ruchu kultury chrześcijańskiej; do k. 133r doklejona ulotka z informacją o XXV dniu modlitw ruchu kultury chrześcijańskiej; do tylnej okładziny doklejona koperta, w której znajdują się teksty modlitw i zdjęcie misjonarza ojca Zenona Stężyckiego.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
PRL, strajki robotnicze, stan wojenny, życie codzienne, drugi obieg wydawniczy, diarystyka kobieca, zamach na Jana Pawła II
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1981
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste
Tytuł ujednolicony dla dziennika: