publikacje

Wróć do listy

Niektóre szczegóły z Powstania Narodu Polskiego w roku 1830. Zebrane z różnych źródeł przez Cecylię z Kościelca hr. Działyńską

Cecylia Działyńska relacjonuje wydarzenia, które rozegrały się tuż przed wybuchem powstania listopadowego i w pierwszych dniach jego trwania. Wpisy nie są regularne. Narracja rozpoczyna się przywołaniem wydarzeń z 17 listopada 1830 r., a kończy przyjęciem funkcji dyktatora powstania przez generała Józefa Chłopickiego 5 grudnia. Zamieszczane relacje dzienne różnią się długością, w zależności od wagi wydarzeń rozgrywających się w danym dniu. Szczegółowo opisany został dzień wybuchu powstania, 29 listopada, w odniesieniu do którego autorka stosuje wpisy godzinne. Dokładnie odtwarza także negocjacje z wielkim księciem Konstantym. Koncentruje się na udziale Władysława Zamoyskiego, swojego wuja, w tych pertraktacjach. Ma na celu wyjaśnienie jego roli w owych wydarzeniach, gdyż w ocenach popowstaniowych zarzucano mu zbytnią lojalność wobec Namiestnika Królestwa Polskiego. Cecylia podaje źródła i literaturę, które stanowiły podstawę jej opracowania. Wymienia m.in. publikacje: Lubomira Gadona, Joachima Lelewela, Stanisława Barzykowskiego, Władysława Zamoyskiego, oraz rękopisy: brulion znaleziony w papierach Adama Jerzego Czartoryskiego i nieopublikowany pamiętnik ordynata Zamoyskiego, a także gazety, np. „Kurier Warszawski” nr 324 i 325 z 1830 r. W opracowaniu uwzględnia także relację z powstania autorstwa Bronisława Zalewskiego. Narracja autorki jest kompilacją cytatów, ułożonych chronologicznie, z przewodnią myślą ukazania wypadków z perspektywy arystokracji. Autorka podkreśla, że jej reprezentanci nie chcieli powstania, nie należeli do spisków, ale poczucie obowiązku wobec sprawy narodowej sprawiło, że po wybuchu insurekcji natychmiast całkowicie się w nią zaangażowali. Całość ozdobiła portretami Władysława Zamoyskiego i Adama Jerzego Czartoryskiego. Opracowanie, w zamierzeniu autorki, miało zostać poszerzone i uwzględnić historię udziału członków rodziny Działyńskich w powstaniu listopadowym (np. jej ojciec, Tytus Działyński, brał czynny udział w powstaniu). Zamiar ten nie został jednak zrealizowany. W dodatkach, które autorka nazywa „przypiskami”, Działyńska zamieściła różne cytaty, np. sporządzony w języku francuskim opis autorstwa Izabeli Czartoryskej na temat usposobienia i postawy jej syna, Adama Jerzego Czartoryskiego, w czasie powstania listopadowego, podkreślający jego prawość, patriotyzm i niezłomność.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Poznań
Opis fizyczny: 
80 k., 2 k. złoż. luź : il. ; 21 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
rękopis dostępny do celów badawczych, mikrofilm i skan dokumentu ogólnodostępne
Data powstania: 
1879
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
01564, mf. 2303
Tytuł kolekcji: 
Papiery po Działyńskich
Uwagi: 
Dokument spisany czarnym atramentem. Pismo przeważnie czytelne, miejscami trudne do odczytania (nadpisania, skreślenia).
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
powstanie listopadowe, aktywność Władysława Zamoyskiego w powstaniu listopadowym, historiografia
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1830
Nośnik informacji: 
papier
mikrofilm
Gatunek: 
inne