publikacje

Wróć do listy

Relacja NN na temat getta warszawskiego

Brak daty powstania, ale kolekcja relacji zawiera dokumenty tworzone od roku 1945 do około 1948, można więc założyć, że tekst powstał w tym okresie. Relacja skupia się na latach 1939-1942, choć zawiera także informacje o wydarzeniach późniejszych – do jesieni 1945 roku.

Tekst otwierają informacje o sytuacji Żydów warszawskich przed utworzeniem getta. Autorka skupiła się jednak przede wszystkim na okresie późniejszym, już po organizacji dzielnicy żydowskiej. Opisała rabunki mienia, najścia na żydowskie mieszkania, szmugiel żywności, epidemie tyfusu, głód, strach i cierpienie (wiele uwag dotyczących znieczulicy i zmniejszenia wrażliwości na rzeczy, które wcześniej przerażały). Opisała przyjazd niemieckich fotografów i przygotowania do propagandowej sesji zdjęciowej w getcie.

Relacja zawiera informacje krążące wśród mieszkańców warszawskiego getta, które dotyczyły obozu na Majdanku, możliwości likwidacji getta oraz decyzji Judenratu. Pojawiają się także wiadomości frontowe, takie jak te dotyczące wybuchu wojny Niemiec z Rosją i problemów armii niemieckiej pod Stalingradem.

Autorka zrelacjonowała początek akcji likwidacji dzielnicy żydowskiej oraz wieści o samobójstwie Adama Czerniakowa. Opisała transporty wychodzące z Umschlagplatzu i reakcje na obwieszczenia dotyczące możliwości "przeniesienia się na wschód, do bezpieczniejszego miejsca o wyższym standardzie życia".

Dalsza część relacji zawiera informacje dotyczące ukrywania się "po aryjskiej stronie" i osoby która udzieliła Autorce schronienia. Pojawiają się także wzmianki o członkach rodziny, ostatnim spotkaniu z każdym z nich i ich śmierci.

Autor/Autorka: 
NN
Opis fizyczny: 
9 kart maszynopisu w języku polskim
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Dostępność: 
Dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
Bardzo dobry, czytelny i zdigitalizowany tekst
Sygnatura: 
301/69
Tytuł kolekcji: 
Zespół: Relacje ocalałych z holokaustu (zespół 301)
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. W pierwszym akapicie relacji Autorka tłumaczy, że postanowiła nie podpisywać się imieniem i nazwiskiem, by nie narazić ludzi, którzy jej pomagali. O sobie napisała tylko tyle, że w chwili pisania (ok. 1945r.) miała ponad trzydzieści lat. Urodziła się i mieszkała w Warszawie, tam też ukończyła konserwatorium i została nauczycielką muzyki. W czasie wojny straciła ojca (brak imienia i zawodu), brata i bratanicę. Pochodziła, jak sama to określiła, z "mieszczańskiej, średnio zamożnej rodziny". W czasie wojny znalazła się w warszawskim getcie, razem z ojcem. Po zmniejszeniu obszaru dzielnicy została zatrudniona w fabryce Szulca – pruła stare mundury, później pracowała z maszyną do szycia. W marcu 1943 roku przedostała się na "aryjską stronę", ukrywała się do sierpnia 1944 roku. Jak napisała, znalazła schronienie "u dewotki", jako katoliczka (modliła się kilka razy dziennie, by utrzymać wizerunek), na Saskiej Kępie. Jej powojenne losy pozostają nieznane.
Słowo kluczowe 1: 
wojna
Główne tematy: 
ukrywanie się Żydów w czasie II wojny światowej, likwidacja getta warszawskiego, warunki bytowe w getcie warszawskim
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Warszawa
Zakres chronologiczny: 
Od 1939 do 1945
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja