Wspomnienia z lat wojny 1939–1945
Maria Cierpińska opisuje losy swojej rodziny w latach 1939–1945, podczas okupacji radzieckiej i niemieckiej na Wileńszczyźnie. Omawia sytuację polityczno-społeczną w Wilnie, a także przypomina o polsko-litewskich konfliktach. Wspomnienia składają się z sześciu części i zostały ułożone chronologicznie.
Cierpińska w 1939 r. odbyła wycieczkę samochodem po Polsce, w trakcie której odnotowała stan napięcia na zachodzie kraju i obecność Niemców w okolicach Zaolzia. W drugiej połowie września lokalne Koło Ziemianek poleciło okolicznym dworom, aby udzieliły schronienia wojennym uciekinierom. Na wieść o radzieckich czołgach stojących na granicy, rodzina podjęła decyzję o wyjeździe z Anuliszek do Wilna, które zajęła Armia Czerwona 19 września 1939 r. Autorka pisze o konfiskatach i rabunkach majątków ziemskich przez żołnierzy radzieckich oraz aresztowaniach i egzekucjach dokonywanych przez NKWD. W październiku na mocy układu litewsko-sowieckiego Wilno zostało przekazane Litwie jako jej stolica. W drugiej połowie tego miesiąca w mieście pojawiło się wojsko litewskie. Język litewski został językiem urzędowym i autorka zaczęła uczęszczać na kursy litewskiego. W połowie czerwca 1940 r. wkroczyły oddziały radzieckie i Litwę przyłączono do ZSRR. Rodzina Cierpińskich wyjechała do Płotel (obecnie Plateliai). Tam Stefan Cierpiński, mąż Marii, podjął pracę jako lekarz. Autorka wymienia inne polskie rodziny (Filipowiczów, Baworskich i Spirydowiczów), które spotkali. W czerwcu 1941 Wilno zdobywają Niemcy, a Litwini mają nadzieję na odzyskanie niepodległości. Cieprińska jest świadkiem nazistowskich represji wobec ludności żydowskiej – powstaje getto i rozpoczyna się eksterminacja Żydów przy współudziale litewskiej policji politycznej (Sauguma) i szaulisów. Autorka wymienia również tych, którzy sprzeciwiali się narodowemu szowinizmowi, np. litewskiego księdza Szweinisa. Cierpińscy wracają do zniszczonego majątku, w którym mieszkają inne dokwaterowane rodziny różnych narodowości. Regularnie pojawiają się u nich radzieccy partyzanci na przemian z żołnierzami niemieckimi, którzy zabierają im żywność i resztki dobytku.
W 1943 r. Cierpińska wstępuje do organizacji dywersyjnej Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej o kryptonimie Wachlarz-Kedyw. Zajmuje się zaopatrzeniem. Obejmuje kierownictwo stołówki sanitarnej w Onżadowie i wraz z mężem prowadzi polowy szpital w Elżbietanowie. W lipcu 1944 r. rozpoczyna się operacja Ostra Brama, której celem było wyzwolenie Wilna spod okupacji niemieckiej, przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Po wspólnym oswobodzeniu Wilna przez oddziały radzieckie i AK autorka pisze o rozproszonych polskich oddziałach i bohaterskiej postawie podpułkownika Aleksandra Krzyżanowskiego (pseud. Wilk), dowódcy Okręgu Wileńskiego AK, który sprzeciwił się aneksji Wileńszczyzny przez ZSRR i został aresztowany przez NKWD. Cierpińska wymienia innych zatrzymanych i przesłuchiwanych przez NKWD w 1945 r., wspomina, że jedna z jej znajomych, Wera Zawiszyna, była torturowana i zmarła w więzieniu. Przywołuje poetę Teodora Bujnickiego, który w latach 1940–1941, podczas drugiej radzieckiej okupacji Wilna, pisał wiersze dla Stalina.
W zakończeniu swojej relacji umieściła spis znajomych, którzy zostali uwięzieni przez NKWD i zginęli. Opisała też własną ucieczkę z Wilna. W formie aneksu do wspomnień dodała hymn 3 Wileńskiej Brygady AK, której dowódcą był porucznik Gracjan Fróg (pseud. Szczerbiec).