publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z tajnego nauczania w latach okupacji, trwałej więzi, jaka powstała między wykładowcami i studentami oraz słów kilka o działalności konspiracyjnej

1 września 1939 r. autorka opuszcza Łomżę, następnie dociera do Warszawy, gdzie mieszkał jej brat, który wkrótce ginie tragicznie i został pochowany na Placu Teatralnym, pod pomnikiem Wojciecha Bogusławskiego. Naukę w szkole profesora Jana Zaorskiego rozpoczyna w 1941 r. za namową koleżanki Haliny Uścińskiej (po mężu: Miroszowej). Uczęszcza na wykłady profesora Franciszka Czubalskiego (fizjologia), profesora Lotha (anatomia), który pokazywał studentom zakonserwowaną błonę dziewiczą. Po zdaniu egzaminów otrzymuje skierowanie do Instytutu Gruźlicy na ul. Płockiej 26, gdzie miała zdobywać dalszą wiedzę praktyczną i teoretyczną. Tam też bierze udział w ćwiczeniach i wykładach profesor Chodkowskiej (anatomia patologiczna). W relacji Kalinowska wspomina kolejnych profesorów i lekarzy, m.in. dr Jaroszewiczową, prof. Zejlandową, prof. Leona Manteuffla, także pierwsze zabiegi, które przeprowadzała na pacjentach. Utrudnieniem w pracy w szpitalu jest wyczerpująca działalność autorki w podziemiu. Przed wybuchem powstania uczestniczy w akcji, w której na ulicy Chmielnej miała zwabić – w przebraniu prostytutki – Niemca, wprowadzić go do bramy i z pomocą Jędrka Samsonowicza oraz Kazia Łodzińskiego obezwładnić go i odebrać mu broń. Podczas powstania warszawskiego Kalinowska pracuje w prowizorycznym szpitalu. Dzięki zaprzyjaźnionym kolejarzom trafia z rodziną do Częstochowy, a tam otrzymuje pracę jako hospitantka w szpitalu, na oddziale pediatrii. Razem z profesorem Brokmanem, który ukrywa się ze swoją rodziną w częstochowskim szpitalu, na nocnych dyżurach bada dzieci, w tym uciekinierów z Warszawy.

Po wyzwoleniu Częstochowy Kalinowska razem z profesorem Paszkiewiczem wraca do Warszawy pociągiem towarowym. Zamieszkuje w domu profesor Samsonowiczowej, wspólnie z Hanią Samsonowicz, Wandą Kruppe, Jankiem Napiórkowskim. W trudnych warunkach pookupacyjnych zamierza kontynuować studia medyczne. W 1945 r. otrzymuje absolutorium i zostaje lekarzem miejscowym w szpitalu św. Jana. Powojenna część wspomnień dotyczy ordynatury na oddziale chirurgii ogólnej w Mińsku Mazowieckim (opis trudności związanych z pracą, łączenie wielu specjalizacji, pracy w szpitalu i praktyki prywatnej), a następnie praktyki w przychodni przy Łódzkich Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju w Łodzi, gdzie zajmuje się zwłaszcza ciężko pracującymi kobietami. Autorka szczególnym szacunkiem darzy profesora Zaorskiego za jego trud włożony w kształcenie studentów medycyny.

Na katach 13-14 dołączona notatka Stanisława Kalinowskiego, starszego brata, w których wspomina m.in. o śmierci narzeczonego Kalinowskiej, który zginął podczas jednej z akcji, czego autorka w swojej relacji, skupionej przede wszystkim na faktografii, nie odnotowała. 

Miejsce powstania: 
Łódź
Opis fizyczny: 
14 k.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1991
Stan zachowania: 
bardzo dobry
Sygnatura: 
2206 (nr akc. 3658)
Uwagi: 
Dar brata autorki, Stanisława Kalinowskiego, 1994. Inna redakcja wspomnienia, krótsza, zamieszczona na stronie: http://lekarzepowstania.pl/tajne-studia-medyczne/wspomnienia-i-relacje/wybrane-z-diariusza-roza-kalinowska-sawaszkiewicz/
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
udział kobiet w konspiracji podczas II wojny światowej, kariera lekarska kobiet, wspomnienia kobiet z czasów okupacji
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1939 do 1991
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia