publikacje

Wróć do listy

Z dni dzisiejszych. [Novelė, siųsta „Dzien Polski“ redakcijos novelių konkursui]

Praca nadesłana na konkurs „Dnia Polskiego” w 1937 r. Nowelę rozpoczyna informacja o podróży Gustawa do majątku swojego przyjaciela, Czesława. Bohater, z listu, który czyta jeszcze w pociągu, dowiaduje się, że zarówno ziemia, jak i dom są przeznaczone na licytację. Czesław odbiera go z pociągu i bryczką jadą do majątku. W czasie podróży opowiada przybyłemu jak to się stało, że popadli w długi i ile wyrzeczeń kosztuje ich teraz utrzymanie domu. Opisuje kosztowności i dobra rodzinne, które musieli sprzedać oraz płacz rodziców związany z utratą tych dóbr. W dalszej części rozmowy Czesław zdaje relację ze swojej transformacji z „pana” w „chłopa”; mówi o tym, że sytuacja zmusiła go do samodzielnej pracy. Autorka w bardzo ciekawy sposób nazywa to „utratą pańskości”. Pojawia się też informacja o tym, że Halina – żona Czesława – również zwolniła pokojówkę i kucharkę i teraz wszystko robi sama. Jej teściowa nie może patrzeć „jak Halina chamieje”.

Dalsza część historii skupia się na opisach domu i panujących w nim warunków. Wyróżniają się szczególnie te z nich, dodatkowo podkreślane przez autorkę, które świadczą o wymuszonej oszczędności gospodarzy. Wśród przykładów wyodrębnić można m.in. prośby do przyjezdnych, by poczekali na gospodarza, ponieważ ten musi odprowadzić konia do stajni lub upraszanie gościa o uważne stąpanie w ciemnym domu, bo inaczej może „sobie guza nabić”. Inny wspomniany przykład dotyczy tego, że gospodyni przeprasza za spóźnienie, ale musiała „uwinąć się” jeszcze w kuchni. Nowe położenie, w jakim znaleźli się gospodarze, z największym trudem przyjmuje matka Czesława. Wstydzi się za dzieci wykonujące prace. Sama nie robi wokół domu nic, ponieważ uważa to za zbyt hańbiące. Po pewnym czasie Czesław wyjeżdża na dwa dni w interesach. Gdy wraca dowiaduje się, że udało się uratować dom. Autorka przedstawia zakończenie jako szczęśliwe – oto mieszkańcy dworu dzięki swojej pracy (będącej synonimem hańby) uratowali dom i możliwy staje się powrót do dawnego życia. 

Redakcja: 
Opis fizyczny: 
19 s. ; 30 cm. + [2] k. ; 20 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1937
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
F 72 – 26
Uwagi: 
Praca bardzo pokreślona. Mnóstwo wstawień i poprawek.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
przemiany społeczne, koniec feudalizmu, bieda, praca
Zakres chronologiczny: 
1937
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
inne