publikacje

Wróć do listy

Było to czterdzieści trzy lata temu

Wspomnienia Anny Pabiszowej dotyczą początków jej pracy jako nauczycielki, przypadających na lata 1945–1955, i są ciekawym obrazem kształtującego się szkolnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Autorka opisuje zapał oraz entuzjazm, który towarzyszył wszystkim – nie tylko nauczycielom – w pierwszych latach po wojnie. Obraz ówczesnych warunków pracy jest jednocześnie historią rozwoju zawodowego autorki: począwszy od pracy z dziećmi po ukończenie studiów pedagogicznych.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia nauczycielskie z lat 1945–1956

Janina Paszkowska opisała pracę nauczycielki w podkrakowskim liceum (pracowała m.in. w Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym pp. Benedyktynek w Staniątkach pod Krakowem) w okresie stalinizmu. Na przykładzie własnego doświadczenia ukazała ówczesny system edukacji: przesiąknięty ideologią program nauczania, szeroki system kontroli nad nauczycielami (wizytacje, zebrania, egzaminy ideologiczne, obowiązek składania szczegółowych sprawozdań itp.).

publikacje

Wróć do listy

Osadnictwo polskie po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych – wspomnienia Stefanii Rząsy

Wspomnienia Stefanii Rząsy przedstawiają w skrócie jej losy: lata wojny, przesiedlenie na tzw. Ziemie Zachodnie i okres powojenny – naukę, rozwój zawodowy, pracę, życie rodzinne. W czasie wojny była łączniczką AK – dostarczała żywność do getta żydowskiego w rodzinnej Bóbrce. Wspomina także o prześladowaiach polskiej ludności przez ukraińskich nacjonalistów. Najwięcej uwagi autorka poświęciła swoim doświadczeniom powojennym, ukazując m.in. ścieżkę edukacji i awansu zawodowego. Po zakończeniu wojny zamieszkała z rodzicami w Miliczu na tzw. Ziemiach Odzyskanych, kontynuowała edukację.

publikacje

Wróć do listy

Nauczycielskie wspomnienia i refleksje z lat 1950–1956

Elżbieta Staw-Zielińska w swoich wspomnieniach z lat 1950–1956 opisuje drogę do zawodu nauczycielki i pierwsze powojenne lata pracy zawodowej w szkolnictwie, przede wszystkim z okresu nauczania w Technikum Leśnym w Warcinie. Dokument ukazuje głównie rodzaj i charakter pracy autorki, jej zaangażowanie i liczne pomysły, które z zapałem i sukcesem realizowała. Staw-Zielińska poświęca w tekście wiele miejsca swoim uczniom, którzy są ważnym elementem w jej opowieści. Niewiele dowiadujemy się o innych osobach – choćby z kadry nauczycielskiej – ani o życiu prywatnym autorki.

publikacje

Wróć do listy

Spotkania z Marią Pelczarską

Janina Wysoczńska-Klawińsz poznała Marię Pelczarską na zesłaniu, podczas krótkiego pobytu w miejscowości Bolszaja Murta na Syberii. Autorka opisała m.in. okoliczności, w jakich trafiła na zesłanie, warunki obozowej egzystencji i zwięźle sportretowała osobę Maryli Pelczarskiej, która – obok Stefanii Borkowskiej, Anieli Dziewulskiej oraz Grażyny Sokołowskiej-Lipińskiej – została wymieniona jako aktywna działaczka i współorganizatorka edukacji w łagrze. Klawińsz, pomimo krótkiej znajomości (została przeniesiona do innego obozu), wspominała Pelczarską niezwykle ciepło – wiele jej zawdzięczała.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Aleksandrze Bukowieckiej z okresu powstania wielkopolskiego

Anna Kaźmierczakowa wspomina powstańczą działalność Aleksandry Bukowieckiej. Przed wybuchem powstania w 1918 r. Bukowiecka współorganizowała w Cichowie tajne narady, w których brali udział m.in. księża, lekarze i przedstawiciele ziemiaństwa. Podczas tych spotkań omawiano plany przejęcia niemieckich placówek pocztowych, kolejowych i urzędów. W listopadzie 1918 r. w majątku Cichów zgromadzono i ukryto sporo broni oraz amunicji, które później przekazano na front. Bukowiecka brała czynny udział w organizacji walk powstańczych i zginęła podczas drugiej wojny światowej w Forcie VII w Poznaniu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia. „Zadawanie śmierci cywilnej”. Rok 1953 [T. 2]

Drugi tom wspomnień Stefanii Gołaszewskiej otwiera wpis dotyczący pierwszego dnia po powrocie z więzienia do domu. Opieką otoczyła ją siostra Janina. Autorka próbowała leczyć szereg różnych dolegliwości – hemoroidy, anemię, nerwicę, bóle stawów, przewód pokarmowy. Dowiedziała się, że jej siostrzeniec Jurek był szykanowany przez kolegów należących do Związku Młodzieży Polskiej i musiał zmienić szkołę. Opisuje trudności związane z pracą nauczycielską w czasach ideologicznego i politycznego zniewolenia. Nie potrafiła zrezygnować ze swojej pracy, która była dla niej powołaniem.

publikacje

Wróć do listy

Za moich czasów

Wspomnienia Zofii Guzowskiej obejmują lata 1877–1948. Autorka przybliża historię Puław, którą urozmaiciła anegdotami dotyczącymi życia miejscowych elit, zaczerpniętymi z opowieści jej rodziców. Jednym z ważnych wątków tekstu jest polityka władz zaboru rosyjskiego wobec ludności polskiej. Guzowska wiele miejsca poświęca Instytutowi Politechnicznemu, gdzie studiował jej ojciec. Przedstawia codzienną rzeczywistość studentów – ich warunki bytowe, aktywności społeczne i kulturalne.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 3)

„Nad Marylką i nade mną zawisł ówczesny los panien z naszej sfery czekających na wydanie za mąż” – zanotowała Antonina Górska w trzeciej części pamiętnika. – „Dzisiejsze panny nie zdają sobie sprawy, jakie są szczęśliwe, że uzyskały wolność, że zanim zapragną męża i rodziny, mogą ułożyć sobie życie, jak chcą – mogą się kształcić i oddawać pracy zawodowej”. Siostra autorki chciała studiować malarstwo, Antonina planowała wyjechać do Anglii, aby uczyć się tam języka. Ich opiekunowie nie wyrazili na to zgody i dopilnowali, żeby młode kobiety nie wyemancypowały się.

publikacje

Wróć do listy

Prośba Eleonory Koniecznej zamieszkałej w Sierakowie, pow. Rawicz, o posadę

Eleonora Konieczna złożyła podanie o pracę urzędniczki w policji. Napisała o swoim wykształceniu i zdobytych umiejętnościach – zdała maturę, umiała pisać na maszynie. Ze studiów musiała zrezygnować na rzecz uczących się młodszych braci i z powodu braku środków finansowych. Wcześniej pracowała na poczcie i było to zastępstwo. 

Strony