publikacje

Wróć do listy

Od biało-czerwonej opaski – do dziś!

Pamiętnik Marii Sosnowskiej jest portretem pierwszych lat powojennej Oleśnicy i ówczesnej egzystencji na tzw. Ziemiach Odzyskanych, widzianych oczami przybyłej zza Buga nauczycielki. Autorka opisuje codzienną rzeczywistość w mieście – zniszczenia i początkowy chaos panujący po zakończeniu wojny: rabunki opuszczonych mieszkań czy trudności związane z powszechnym brakiem podstawowych produktów (żywności, opału). Pamiętnik ukazuje również w interesujący sposób przekrój społeczny i polityczny mieszkańców Oleśnicy.

publikacje

Wróć do listy

Mój wkład pracy do kształtującego się po wojnie życia w Bierutowie

Pamiętnik autorki z pierwszych lat osadnictwa w Bierutowie, dokąd przybyła po wojennej tułaczce i powrocie z obozu koncentracyjnego, dołączając do męża. Zapiski zawierają charakterystykę powojennego Bierutowa i warunków życia w tym czasie. Hakemer opisuje początkowy chaos, napływ kolejnych osadników i pierwsze próby organizacji życia, m.in. powstawanie szkoły, poradni lekarskiej i przedszkola.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik osadnika

Pamiętnik z początków osadnictwa na ziemiach zachodnich po drugiej wojnie światowej, podzielony na trzy części. W pierwszej Dąbrowska opisuje koniec wojny i towarzyszące temu wydarzenia: masową ucieczkę cywilów niemieckich przed zbliżającym się frontem Armii Czerwonej, wkroczenie wojsk radzieckich i swoją ucieczkę w stronę Kępna. Pamiętnik zawiera m.in.

publikacje

Wróć do listy

Poniewież - wspomnienia

Autorka opowiada o polskich instytucjach, istniejących w Poniewieży na Litwie. Zaczyna od dawniejszych czasów, czyli I poł. XVIII w. Wspomina o polskim kościele ufundowanym przez Krzysztofa Dąbskiego, starostę bernotańskiego. Oprócz kościoła był tam jeszcze klasztor pijarów i Kolegium oo. Pijarów. W czasie zaborów władze carskie zabrały budynki klasztorne na koszary, a w kościele urządzono cerkiew. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, kościół zwrócono wiernym. Ludność polska kilkakrotnie budowała szkoły, które następnie były konfiskowane przez władze carskie.

publikacje

Wróć do listy

Aresztowanie i proces młodzieży łomżyńskiej podczas okupacji sowieckiej (17.09.1939–2.06.1941)

Autorka krótko i rzeczowo opowiada o działaniach młodzieży szkolnej w Łomży w okresie okupacji sowieckiej po 17 września1939 r. oraz o późniejszych aresztowaniach w tym środowisku. Wejście wojsk radzieckich na terytorium Polski we wrześniu 1939 r. wywołało silne reakcje łomżyńskiej młodzieży, która przeciwstawiała się sowietyzacji kraju. Opór polegał na rozlepianiu afiszów i ulotek o treści patriotycznej i antysowieckiej, strajkach szkolnych w dniach rocznic i świąt państwowych (a także niektórych kościelnych), zakłócaniu przebiegu mityngów, zabaw, imprez sportowych.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Justynie Wichlińskiej (1878–1964)

Wspomnienie Justyny Wichlińskiej, działaczki i aktywistki społecznej, spisane przez jej córkę – Annę z Wichlińskich Drecką. Wichlińska już jako młoda dziewczyna pracowała społecznie, m.in. ucząc języka polskiego dzieci robotników rolnych na tajnych kursach. Po ślubie nadal była aktywna na terenie ówczesnego powiatu inowrocławskiego oraz w samym Inowrocławiu, założyła Towarzystwo Kobiet Pracujących, którego członkiniami były żony i córki włościan oraz robotników rolnych. W późniejszych latach udało się jej m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Irenie Targowskiej z Trzetrzewińskich (1858–1952)

Wspomnienie życia i działalności społecznej Ireny Targowskiej z Trzetrzewińskich to krótki opis jej najważniejszych aktywności, sporządzony przez Janinę Kolasińską. Autorka podkreśla obywatelską i społeczną działalność Targowskiej, nazywanej „Demokratką-Socjalistką” ze względu na szereg inicjatyw, którymi zasłużyła się dla Sandomierza i okolic – m.in. przyczyniła się do powstania kilku placówek oświatowych różnego stopnia i rodzaju, jak np.: Żeńskiej Szkoły Rolniczej, Szkoły Żeńskiej Filologicznej czy Męskiej Szkoły Rzemiosł.

publikacje

Wróć do listy

Dziewczęce lata. Wspomnienia z lat szkolnych w Kijowie przed I wojną światową

We wspomnieniach autorka przenosi się do czasów sprzed pierwszej wojny światowej, do lat szkolnych, które spędziła na pensji w Kijowie, uczęszczając do polskiej szkoły. Polskie Gimnazjum Żeńskie w Kijowie Wacławy Peretjatkowicz było pierwszą w tym mieście szkołą średnią dla Polek i ewenementem – Peretjatkowicz udało się uzyskać zgodę na jego powstanie i obecność języka polskiego w nauczaniu (jako nadobowiązkowego).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pracy w szkole

Autorka opowiada o swej pracy katechetki w szkołach powszechnych w latach 1934-1939. W maju 1934 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Pallotynek i jeszcze tego samego roku rozpoczęła pracę w Rajcy, Wołcy, Płużynach i kilku innych mmiejscowościach. Przygotowywała dzieci do pierwszej komunii. Często nauka odbywała się w domu jakiegoś gospodarza.  W latach 1937-39 otworzyły Wileńszczyźnie nową placówkę apostolską w Zarankowszczyźnie, pow. Lida. Stamtąd chodziła do trzech szkół podstawowych: Żyle, Kudejsze i Gieranony.

publikacje

Wróć do listy

Trzy po trzy

List nieznanej autorki do przyjaciół. Był to cykliczny tekst, nazywany „Trzy po trzy”, w którym kobieta opisywała swoje odczucia związane z aktualną sytuacją w kraju. Autorka była emerytką o niewielkich dochodach. W tekście skarżyła się na pięćdziesięcioprocentową podwyżkę opłat pocztowych, dlatego starała się zmieścić jak najwięcej treści na jednej stronie. Władze określiła: „nasze CZERWONE”. Odniosła się do sejmowej dyskusji na temat nowego podziału administracyjnego Warszawy (uważa się, że ten z 1990 r. jest zły i trzeba go zmienić, choć warszawiacy już się do niego przyzwyczaili).

Strony