publikacje

Wróć do listy

Dziennik (t. 4)

Czwarty tom dziennika Alicji Wahl zaczyna się wpisami poświęconymi pogodzie – niezwykłej jak na styczeń, prawie wiosennej. Temat pogody pojawia się w nim i później (wątek chłodnej z kolei wiosny), wyraźnie konotując stany wewnętrzne autorki: zakochanie w styczniu w nowo poznanym mężczyźnie, powolne i z wahaniami, ale i z radością, wchodzenie w ten nowy związek miłosny, a jednocześnie proces separowania się wewnętrznego i wreszcie zerwanie z dotychczasowym kochankiem, który długo mieszkał w jej domu.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik (t. 3)

Trzeci tom dziennika Alicji Wahl obejmuje okres od lipca 1969 do stycznia 1971 roku. Powstawał przede wszystkim w Warszawie, ale odpowiednie partie dziennika pisane były podczas pobytów w Kazimierzu (lipiec-sierpień 69, grudzień 1969), Zakopanem (kwiecień 1970) i Złotych Piaskach (lipiec 1970). 

publikacje

Wróć do listy

Dziennik (t. 2)

Drugi tom dziennika Alicji Wahl powstawał w okresie  czerwiec 1965 – przełom lutego i marca 1969.  Otwiera go cytat z pism filozoficznych Stanisława Brzozowskiego, poświęcony irracjonalności życia zbiorowego, które nieświadomie współtworzy każdy człowiek, korespondujący z refleksją zapisaną na kolejnej stronie, z okazji wernisażu 17 czerwca 1965 roku: "Cały ten lepki gnój z którego powstałam i w którym obracam się to mój obornik, a że dbają o niego to może kiedyś, coś tam z niego wyrośnie" (sk. 3).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik (t. 1)

Pierwszy tom dziennika Alicji Wahl zawiera wpisy od września 1959 roku do wiosny 1965 roku. Zapiski w brulionie formatu A4 prowadzone są w charakterystyczny sposób: jedno lub kilka zdań, rzadziej kilka akapitów, zapisanych jest na górze strony, kolejna notatka dzienna dopiero na następnej. Krótkie wpisy często ciążą ku metaforom oddającym nastrój chwili lub aforyzmom ujmującym refleksje o życiu, np.: „Jestem jak opuszczony dom. Z zupełnym spokojem patrzę jak pustoszeje i coraz bardziej rozpadam się.” (sk. 12). 

publikacje

Wróć do listy

Denník, zápisy z r. 1922–1925, 1937

Dziennik z lat 1922–1925 (oraz pojedyncze wpisy z roku 1937 i 1945) autorka opatrzyła tytułem Chaos myšlienok na nálad (Chaos myśli i nastrojów). Zapiski pochodzą z okresu, kiedy Mária Rázusová-Martáková rozpoczynała swoją pierwszą pracę jako nauczycielka w szkole ludowej w miejscowości Dolné Srnie. Dziennik zawiera autorskie komentarze: „Bože, aká skvostná naivita a nádherná nevedomosť” / „Boże, jaka niebywała naiwność i nieprzeciętny brak świadomości” (s. 106), często negatywne, oceniające, dopisane po latach (?).

publikacje

Wróć do listy

Tajnosti „Odkliateho zámku“, denník

Notatki osobiste, którym Mária Holuby nadała tytuł Tajnosti „Odkliateho zámku“ (Tajemnice „Odklętego zamku“), obejmują lata 1879–1885. Ujawniają szerokie spektrum doznań – od stanów euforycznych po chwile załamania, rozgoryczenia i rozpaczy. Papier był dla Holuby lustrem, w którym chciała zobaczyć odbicie swojego "ja"  twórczego, autorskiego. Notatki prowadzone głównie w języku słowackim (nierzadko z elementami leksykalnymi języka czeskiej Biblii kralickiej, który był używany w środowisku słowackich ewangelików), czasem w języku niemieckim.

publikacje

Wróć do listy

List Zofii Tuchółkowej do Juliana Ochorowicza

Z treści wyłania się sylwetka kobiety mierzącej się z chorobą męża, bezsilnej, ale jednocześnie wewnętrznie zdeterminowanej do wyciągnięcia go z niej. Zwraca się do Ochorowicza, rozpoczynając list od przeprosin, że kontaktuje się z nim, choć się nie znają. Dowiedziała się ze swoich źródeł o jego zdolnościach medycznych i hipnotycznych, a także działalności w szpitalach paryskich, w związku z czym postanowiła skierować się do niego. Jej 34-letni mąż – z zawodu inżynier chemik – na początku 1901 r. poczuł „nadczułość” na całym ciele, a jakiś czas później drętwienie lewych kończyn.

publikacje

Wróć do listy

List Marii Sikorskiej do Juliana Ochorowicza

Autorka daje w liście ujście kumulującym się przykrym emocjom. Zwraca się do Ochorowicza „Najdroższy i najukochańszy mój Wujku!”. Wyraża współczucie z powodu traktowania, z którym mierzy się adresat; we wstępie pisze o powszechnej zazdrości wobec jego rozumu i o ludzkim wścibstwie. Kobietę martwi, że mogła się do tego przyczynić, i choć sama również cierpi, jest z tym pogodzona. Zawiodła się na ludzkiej naturze, co ubiera w słowa o podłym świecie. Wzmiankuje, że – jak jej powtórzono – Ochorowicz (jeden z pionierów psychologii doświadczalnej i klinicznej) ją „usypiał”.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Emilii z Beniowskich Wróblewskiej 1856–1859

Autorka zaczyna dziennik od melancholijnej refleksji nad szybkością, z jaką przemija życie. W sposób mitologizujący opisuje okoliczności swojego narodzenia oraz konieczność opuszczenia domu przez jej ojca (z powodu politycznego zaangażowania związanego z powstaniem listopadowym). Opisuje swoje dziecięce zabawy, np. dawanie moralnych pouczeń lalkom. Pisze o osamotnieniu, którego doświadczała jej matka w związku z nieobecnością swego męża. Następnie wspomina swoją przeprowadzkę do „panny B.” (k. 3v), która uczyła ją języka francuskiego.

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki (t. 11)

W kolejnym tomie dziennika Janina Żółtowska opisała liczne wyjazdy z mężem, podczas których odwiedzali rodzinę i znajomych w Księstwie Poznańskim i na Litwie, przebywali w swoim domu w Krakowie, a także podróżowali po Francji. W grudniu 1913 r. byli w Wierzenicy u Augusta Cieszkowskiego (nazywanego przez autorkę panem Gugą), syna słynnego ekonomisty, potem odwiedzili z mężem Dobrojewo i Czacz (Jadwigę z Lubomirskich Zamoyską). Na początku 1914 r. znów znaleźli się w Krakowie, gdzie Janina zajmowała się głównie malowaniem i spotkaniami towarzyskimi.

Strony