publikacje

Wróć do listy

Spomienky z detstva

Wspomnienia z dzieciństwa Kristy Bendovej mają duże walory literackie. Autorka stawia w nich na szczerość i autentyczność. Opisuje dzieciństwo jako etap, w którym człowiek „zaczyna myśleć” (s. 4). W tym sensie tekst może być interpretowany także jako jej pisarskie credo i świadectwo partnerskiego podejścia (bez dydaktyzmu) do czytelnika dziecięcego. Emocją, która określała jej dzieciństwo, był przede wszystkim strach bez konkretnej przyczyny. Bendová opisuje liczne sytuacje, które wzbudzały jej obawy, uważa, że była nieprzyjemnym i niezabawnym dzieckiem. Pisała: „Strachovala som sa, keď otec odšiel na prechádzku, strachovala som sa, keď mama odišla z izby, triasla som sa úzkosťou, keď sa mladsí brat vybral hrať bez dovolenia na cestu...“ / „Bałam się, kiedy ojciec poszedł na spacer, bałam się, kiedy mama wyszła z pokoju, trząsł mną niepokój, kiedy młodszy brat bawił się bez pozwolenia na ulicy...” (s. 3). Wspomina dziecięce sny – dzięki jednemu z nich po raz pierwszy zrozumiała, czym jest poczucie wstrętu, odrazy. We wspomnieniach Bendová często wraca do regionu, w którym spędziła lata dziecinne – do Liptowa. Interesują ją formy dziecięcej wyobraźni, a także pierwsze rozczarowania: „Alebo som sadila kvety. Samozrejme, bez korienkov. Pichla som ho do zeme a nad ním ešte spravila z nejakého lopúcha striešku, aby ho slnce nespálilo. Bolo to aj trocha smutné, keď mi všetky kvety potom vädly pred očami...“ / „Sadziłam kwiaty. Oczywiście bez korzeni. Wpychałam kwiatek w ziemię, z liścia zrobiłam daszek, żeby go nie spaliło słońce... Było to troszkę smutne, kiedy wszystkie kwiaty więdły na moich oczach...” (s. 3). Dwie sytuacje z dzieciństwa określa jako kluczowe, trudne, być może traumatyczne: opowieść o zamordowaniu piekarza, który rozwoził chleb, i zabicie świni imieniem Karolko (Karolek). Autorka pisze o niskim poczuciu własnej wartości i tremie, którą udało się jej świadomie przełamać. Opisuje swoje pierwsze doświadczenia czytelnicze, kontakty ze szkołą i pierwsze miłości (chłopiec z kręconymi włosami). Wspomina dziecięce ambicje literackie i wierszyki pisane dla mamy. Po przeprowadzce z Kráľovej Lehoty do miasta (prawdopodobnie Kremnicy) Bendová po raz pierwszy zwraca uwagę na nierówności społeczne, nie tylko materialne. Obserwuje głuchonieme, niepełnosprawne dzieci. To doświadczenie pozostawia głęboki ślad w jej pamięci.

Autor/Autorka: 
Opis fizyczny: 
9 k. luź. ; 29,7 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Słowacki
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
udostępniony tylko do celów badawczych
Data powstania: 
1970
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
184 AH 3
Uwagi: 
Maszynopis, mało skreśleń, pojedyncze słowa dopisane ołówkiem. Dokument niedatowany. Data powstania (1970? 1980?) przybliżona.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
dzieciństwo, strach, psychika dziecka
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia