Druga część wspomnień Anieli Szarskiej-Chmury rozpoczyna się wraz z przyjazdem autorki i jej rodziny do Winnicy w połowie 1918 r. W kolejnych miesiącach doświadcza ona nieustannych zmian politycznych i rodzinnych: „Trudno mi ustalić chronologię wydarzeń politycznych w Winnicy. Jak przyjechaliśmy latem 1918 roku, na Ukrainie byli Austriacy. Kiedy oni »znikli« i przyszli Petlurowcy – nie pamiętam. Wiem jednak, że w gimnazjum państwowym, do którego chodziłam, wprowadzono lekcje języka ukraińskiego. Potem znowu przyszli bolszewicy i w szkole organizowali wykłady »uświadamiające«.

Pierwszą część swoich wspomnień autorka zaczyna od zapewnienia, że wszystko, co pisze na kolejnych kartach, jest prawdziwe: „Opowiedziałam co widziałam i przeżyłam w wieku od 0 do 18 lat. Wspominam tylko o tem, co słyszałam. Uważam, że zasięg moich obserwacji był b. wąski, ale za to jest prawdziwy” (k. 1r). Wstęp uzupełnia list Zofii Tyszko do Anieli Szarskiej-Chmury, w którym autorka listu przedstawia ogólne informacje na temat Polaków zamieszkałych w XX wieku w okolicach Smoleńska.