publikacje

Wróć do listy

Relacja Ady Rems

Rodzina Ady Rems przed wojną posiadała fabrykę gumy Rygawar. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy część pracowników podpisała volkslistę i awansowała. Remsów wysiedlono z mieszkania, a po roku wszyscy trafili do getta. Zamieszkali w jednym pokoju, ojciec pracował w sklepie z puchem i pierzem. Po 21 lipca 1942 r. pojawiły się obwieszczenia o możliwości podjęcia pracy w gospodarstwach rolnych. Ochotnikom obiecywano trzy kg chleba i dwa kg marmolady. W getcie rozpoczęły się pierwsze łapanki, ale żydowscy policjanci nie przeszukiwali starannie mieszkań.

publikacje

Wróć do listy

Błogosławieństwo Jackowi Mieroszowskiemu synowi memu dane wyiezdającemu [!] do Lublina d. 24 kwietnia 1791o roku

„Błogosławieństwo” Katarzyny Mieroszewskiej stanowi interesujący przykład piśmiennictwa prywatnego, wskazujący na trwałość gatunku, którego opublikowane dotychczas realizacje pochodzą głównie ze stulecia siedemnastego i pierwszej połowy osiemnastego. Na uwagę zasługuje autorstwo matki podróżującego do Lublina Jacka Mieroszowskiego – jak wskazują szesnastowieczne i siedemnastowieczne realizacje gatunkowe, rady przed podróżą do swoich synów kierowali głównie ojcowie lub opiekunowie – mężczyźni (zob. instrukcje Jakuba Sobieskiego, Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Krzysztofa Radziwiłła).

publikacje

Wróć do listy

Notatki z czasów okupacji Bronisławy Bobrowskiej

Notatki Bronisławy Bobrowskiej z czasów okupacji niemieckiej, uzupełnione dopiskami (głównie o losach różnych osób) z lat późniejszych. Rozpoczynają się 30 sierpnia 1939 r., ostatni wpis datowany jest na 8 maja 1941 r. Początkowo zapiski prowadzone są codziennie, następnie z niewielkimi przerwami – przeważnie jedno- bądź kilkudniowymi. Z czasem przerwy między wpisami wydłużają się i robią się coraz częstsze (najdłuższa, trzymiesięczna przerwa w pisaniu pokryła się z okresem aresztowania starszego syna).

publikacje

Wróć do listy

Poetycko stylizowane wspomnienia z okresu dzieciństwa i młodości. 1905–1933

Wspomnienia składają się z krótkich opowiastek dotyczących wydarzeń z życia Anny Kowalskiej, obejmujących dzieciństwo oraz wczesną młodość pisarki. Krótkie, przeważnie kilkustronicowe teksty zwykle są opatrzone odautorskim tytułem, wskazującym główny temat wspomnień, będący najczęściej tylko pretekstem do głębszych, osobistych rozważań. Wspomnienia rozwijają wiele różnych wątków, dotyczących m.in. relacji Kowalskiej z matką, niechęci do podporządkowywania się narzucanym zasadom i silnej potrzeby niezależności, która towarzyszyła autorce już od najmłodszych lat.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Jadwigi z Sanguszków Adamowej Sapieżyny. Zebrał i przypisami opatrzył Adam Stadnicki

Na wspomnienia zebrane przez wnuka autorki, hr. Adama Stadnickiego, składają się fragmenty dziennika Jadwigi Sapieżyny z Sanguszków z pierwszych lat małżeństwa (1852–1854), Krótki opis życia napisany w 1903 r. pióra autorki oraz rozproszone fragmenty z dzienników z lat późniejszych – pierwszy zapis datowany na 1873 r., ostatnie pochodzą z 1916 r. Nieregularnie spisywane, urywkowe notatki o osobistym charakterze z początku małżeństwa Jadwigi z Adamem Sapiehą dotyczą codziennych zajęć i życia młodej żony. Autorka często opisywała swoją samotność oraz zapracowanie małżonka.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie – życiorys Jerzego Lalewicza spisany przez żonę Antoninę Lalewiczową

Wspomnienia zostały poświęcone przez autorkę jej mężowi, słynnemu pianiście – Jerzemu Lalewiczowi. Antonina z Lewaków jako dziecko trafiła na wychowanie do Lalewiczów po tym, jak zmarła jej matka, a ojciec powtórnie się ożenił. W swoich wspomnieniach skupia się przede wszystkim na dokładnym oddaniu sylwetki męża – szczegółowo charakteryzuje jego działalność zawodową i artystyczną, narrację opatruje fragmentami pokoncertowych recenzji, a w niewielkim stopniu skupia się na własnej biografii.

publikacje

Wróć do listy

Zapiski Eugenii Hemplowej

Pierwszy zeszyt: 4 kwietnia 1938 r. – 22 kwietnia 1938 r. Wpisy z drugiego zeszytu z datami: 28 grudnia 1945 r. – 10 lutego 1946 r., potem 23 listopada 1950 r. Dziennik Eugenii Hemplowej rozpoczyna się od wyjazdu do rodziny (przyjaciół?) do Świercz, gdzie autorka miała odbyć praktykę ogrodową. Dziennik ma charakter osobisty, prywatny. Diarystka pisze o stosunkach rodzinnych, spotkaniach z najbliższymi, ale również o dojmującej tęsknocie za domem i strachu przed podjęciem pracy zawodowej w ogrodnictwie. Smutek jest potęgowany złym samopoczuciem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Chany Grinberg

Chana Grinberg opisuje przesiedlenia okolicznej ludności żydowskiej do Kozienic. Przypomina, że przed wojną nie chodziła jeszcze do szkoły, a podczas okupacji niemieckiej wędrowała po wsiach i prosiła o jedzenie. Polska rodzina nauczyła ją pacierza i poradziła, aby ukryła się na wsi. Grinberg odwiedza rodziców w kozienieckim getcie, gdzie zastała tylko jedną ze swoich sióstr, która opowiadziała jej o śmierci ojca i matki i trzeciej siostry. Autorka znalazła pracę w gospodarstwie, przyznaje się, że jest Żydówką, ale gospodyni zabrania jej o tym mówić komukolwiek i zatrzymuje u siebie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zewijah Rosenbusch

Relacja bez daty dziennej, zapewne powstała na przełomie 1945 i 1946 roku. Dotyczy wydarzeń z 1940 roku.

Autorka skoncentrowała się na opisaniu aresztowania jej ojca oraz na tym, co wiedziała o losach. Opisała, że 9 maja 1940 roku do mieszkania, w którym mieszkała z rodzicami, przyszli gestapowcy. Zapowiadali, że aresztują ludzi z planem przesłuchania ich i późniejszego wypuszczenia. Poza ojcem Autorki aresztowali także profesora Hersteina, mieszkającego po sąsiedzku.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Michałowskiej poświęcone Adamowi Michałowskiemu i Edwardowi Wróblewskiemu

Wspomnienia skoncentrowane na działalności publicznej ojca autorki, Adama Michałowskiego, i jej dziadka, Edwarda Wróblewskiego. Jest to swego rodzaju hołd złożony dawno zmarłym bliski autorki, a także wszystkim patriotom polskim – emigrantom w Turcji. Adam Michałowski w 1863 roku (będąc wówczas studentem trzeciego roku medycyny) wziął udział w powstaniu. Na skutek represji więziono go w Wiedniu, ostatecznie został skazany na wygnanie. Udał się do Konstantynopola, gdzie mieszkał jego stryj, uczestnik wypadków listopadowych.

Strony