publikacje

Wróć do listy

Relacja Noemi Damje z zajść studenckich na USB w Wilnie w listopadzie 1931 r.

Relacja obejmuje wydarzenia z początku listopada 1931 r., wypowiedź autorki ma na celu potwierdzenie wydarzeń relacjonowanych przez jej koleżankę – Tatjanę Prużanównę. Opis odnosi się „incydentu”, jaki miał miejsce 13 listopada 1931 r..

Wraz z dwiema koleżankami ze studiów – Iwanterówną i Prużanówną – Damje szła ulicą Mickiewicza od strony Placu Katedralnego. Nagle bez ostrzeżenia Prużanówna została kopnięta, a cios oddany został z tyłu. Zgodnie z deklaracją kobiety, iż ta „nie reaguje na zaczepki”, nie odwróciły się i szły dalej. Z początku myślały, że zaczepiła je w ten sposób osoba nieznana. W pewnym momencie jednak atakująca zaszła drogę koleżankom, spoliczkowała Prużanównę i zaczęła wykrzykiwać w kierunku kobiet wyzwiska. Rozpoznały one wówczas w napastniku inną studentkę – Połomską. Kiedy Prużanówna odtrąciła agresorkę, pojawiła się grupa studentów, która krzyczała, że trójkę koleżanek należy odprowadzić na komisariat. Kobiety zostały tam odprowadzone w otoczeniu nieprzychylnych im osób. Na miejscu spisano protokół. Potwierdzające wypowiedź Prużanówny zeznania kończy informacja, iż autorka nie należy do żadnego zgromadzenia ideowego na Uniwersytecie ani poza nim. 

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Wilno
Opis fizyczny: 
2 k. ; 30 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1931
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
F 175 ap. 1(I) A b. 605
Tytuł kolekcji: 
Akta dochodzenia wstępnego w sprawie zaburzeń studenckich w listopadzie 1931 r.
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Relacja spisana została przez jednego z sędziów Sądu Akademickiego. Protokołował prof. Iwo Jaworski. Kontekstem do relacji jest sytuacja, z jaką mierzyła się kadra uniwersytetu w listopadzie 1931 roku. Grupa „studentów chrześcijan” zażądała od prof. Michała Reichera, kierownika Zakładu Anatomii Opisowej, którego częścią była pracownia prosektoryjna, by nie dopuszczał do pracy na „chrześcijańskich noworodkach” „studentów-Żydów”. W efekcie, odwołał on zajęcia i zamknął pracownię. Tego samego dnia odbywały się wiece i pochody „chrześcijańskich organizacji studenckich” mające na celu wymuszenie na władzach uniwersyteckich rozdział preparatów według wyznania. Dotychczas, władze uniwersytetu nie rozdzielały preparatów wedle wyznania. Spowodowało to kolejne zajścia, które z terenu uniwersytetu, w formie demonstracji, przeniosły się na ulicę miasta. W wyniku konfrontacji grup studentów, mających sprzeczne interesy, został ranny, po czym zmarł w szpitalu, student pierwszego roku prawa Stanisław Wacławski. Śmierć ta, spowodowała kolejne „zajścia” (m. in. kolejne wiece organizowane przez „młodzież chrześcijańską” bez zgody władz akademickich, wybijanie szyb w żydowskich sklepach i lokalu Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów, wyrzucanie „studentów Żydów” z sal wykładowych), które doprowadziły do zamknięcia Uniwersytetu na ponad miesiąc.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
20 lis 1931
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
zamieszki studenckie, przemoc, fałszywe oskarżenia, antysemityzm
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1931
Nośnik informacji: 
papier
taśma magnetyczna
mikrofilm
Gatunek: 
relacja