publikacje

Wróć do listy

Nasz drogi Lwów

Autorka podzieliła swoje wspomnienia na dwie części: krótszą, dotycząca życia we Lwowie do 1951 r. i dłuższą, zasadniczą – obejmującą zesłanie na Syberii w latach 1951–1955. Tyszko wspomina szczęśliwe dzieciństwo we Lwowie, rodzinny dom na Łyczakowie, wojnę i życie we Lwowie po wojnie – wspólnie z rodzicami i starszą siostrą. Drugi rozdział wspomnień rozpoczyna się od dokładnego opisu dnia, w którym rodzina autorki została aresztowana i wywieziona na Wschód – zaskoczenia, emocji, pakowania i pożegnań z ukraińskimi sąsiadami.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Jadwigi Urbanowicz

Pochodząca z terenów dzisiejszej Białorusi Jadwiga Urbanowicz jako trzynastolatka razem z rodziną została wywieziona w 1940 r. na Syberię, gdzie przebywała m.in. w posiołku Krywoje (okolice Archangielska), a następnie w sowchozie Tałowka (obw. saratowski). Udziałem autorki była przymusowa ciężka praca fizyczna przy wyrębie tajgi i życie w bardzo trudnych warunkach. W marcu 1946 r. rodzina wróciła do Polski, na Dolny Śląsk. W 1965 r. zamieszkała z mężem Franciszkiem Urbanowiczem w Górze Śląskiej. Do 1986 r. pracowała w gospodarstwie rolnym.

publikacje

Wróć do listy

Utracenie mojego Raju

Wspomnienia Ireny Kacperek ukazują historię przesiedleń na przykładzie losów bohaterki – będącej wówczas dzieckiem – i jej rodziny. Autorka rozpoczyna od opisu rodzinnej wsi o nazwie Raj (obecnie Ukraina), w której przed wojną spokojne i zgodne życie wiedli mieszkańcy wielu narodowości i wyznań – Żydzi, Polacy, Ukraińcy. Kacperek opisała, jak wybuch wojny i kolejne okupacje zmieniły ich losy: zaczęły się prześladowania ludności polskiej, żydowskiej i ukraińskiej, wywózki, aresztowania.

publikacje

Wróć do listy

Dom dziecka – Kraków

Maria Straucher opisuje wydarzenia z okresu okupacji niemieckiej, kiedy była ukrywana u starszej kobiety. Wtedy często dokuczał jej głód i w ogóle nie wychodziła na zewnątrz. Potem została przeniesiona do innej kryjówki, ale niekiedy mogła przebywać na podwórzu: „kręciłam się koło wozów i dostawałam coś do zjedzenia od Niemców, którzy nie wiedzieli, że jestem Żydówką. Ja też nic o tym nie wiedziałam”. Wielokrotnie zmieniała miejsca pobytu (podaje nazwisko mężczyzny, który się nią zajmował). W zamian za schronienie musiała pracować i była źle traktowana.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 1)

W pierwszym zeszycie swojego pamiętnika Antonina Górska opisuje członków rodziny i innych mieszkańców pałacu w Turwi (obecnie Turew, Wielkopolska), m.in. wuja Wacława Gutakowskiego i dziadka Dezyderego Chłapowskiego – „reprezentantów dwóch różnych typów tej samej epoki”. Skupia uwagę także na codziennym życiu w Turwi. Portretuje kobiety, np. szlachciankę Długołecką, która jest dla niej, w okresie dzieciństwa, najważniejszą osobą. Długołęcka była sierotą. Zajmowała się nią babka autorki, Antonina Chłapowska. Autorka znała babkę tylko z opowieści.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętniejsze dnie życia mego

Pamiętnik jest poprzedzony cytatem z A. Elsner (ze wspomnień wynika, że była to nauczycielka w domu Treterów, czyli rodzinnym domu Celiny Dominikowskiej) – „charakterystyką Celinki” jako dziecka. W 1843 r. wraz z siostrą autorka udała się na trzyletnią edukację do Lwowa (na pensję). W swoich wspomnieniach opisuje środowisko lwowskich przyjaciół i rodzin zaprzyjaźnionych z Treterami. Byli to Julian i Marian Koziccy, pani Augustynowicz z córką Stefanią z – jak określa to autorka – „wyzywającemi oczyma” i inni. Ze szkolnych zajęć Celina najbardziej lubiła lekcje rysunku.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Bronisławy Sikory z Cichego

Motywacją do spisania „życiorysu” była chęć nakreślenia stosunków i obyczajów w Cichem, wsi w pobliżu Zakopanego i Nowego Targu.

publikacje

Wróć do listy

Poetycko stylizowane wspomnienia z okresu dzieciństwa i młodości. 1905–1933

Wspomnienia składają się z krótkich opowiastek dotyczących wydarzeń z życia Anny Kowalskiej, obejmujących dzieciństwo oraz wczesną młodość pisarki. Krótkie, przeważnie kilkustronicowe teksty zwykle są opatrzone odautorskim tytułem, wskazującym główny temat wspomnień, będący najczęściej tylko pretekstem do głębszych, osobistych rozważań. Wspomnienia rozwijają wiele różnych wątków, dotyczących m.in. relacji Kowalskiej z matką, niechęci do podporządkowywania się narzucanym zasadom i silnej potrzeby niezależności, która towarzyszyła autorce już od najmłodszych lat.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz

Spisane po II wojnie światowej wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz zostały podzielone na trzy rozdziały, które obejmują okres dzieciństwa, lat szkolnych oraz II wojny światowej, a dokładniej – ich fragmenty. Pierwszy rozdział to pełen nostalgii powrót pamięcią do rodzinnego domu i dzieciństwa spędzonego na wsi nad morzem Bałtyckim, koło Lipawy na Łotwie. Autorka wspomina beztroskie i szczęśliwe czasy życia rodzinnego w idyllicznej scenerii nadmorskiej wsi, które kończy opuszczenie domu rodzinnego i przeprowadzka do Lipawy w celu rozpoczęcia nauki w miejscowym gimnazjum.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Frydy Koch

Fryda Koch opisuje pogromy w Borysławiu po wkroczeniu wojsk niemieckich. Jej ojciec został zastrzelony, a matka zdecydowała się uciec z dziećmi z getta. Przez pewien czas ukrywali się po tzw. aryjskiej stronie, jednak wrócili do getta (mężczyzna, która przynosił jedzenie, przestał przychodzić do ich kryjówki). Potem Fryda znalazła schronienie u znajomej Polki, która otrzymywała za to pieniądze. W getcie zginęli jej matka i brat. Dziewczynka została wysłana do wuja, który przebywał w obozie pracy niedaleko Drohobycza.

Strony