publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Rutkowskiej

Janina Rutkowska opisuje swoje losy. Dzieciństwo spędziła we wsi Buraki (obecnie woj. podlaskie), gdzie jej rodzice mieli duże gospodarstwo. Była to spokojna miejscowość składająca się z czterech równych sobie gospodarstw rodzin rdzennie polskiego pochodzenia (Poniatowskich, Tondryków, Dubowskich i ich – Krasowskich). Janina miała dwie starsze siostry: Lidię (ur. 1933 r.) i Janinę (ur. 1935 r.). Mieszkała z nimi także siostra ojca, Olimpia Krasowska. Autorka opisuje poszczególnych członków rodziny. W czasie wojny rodzina nie ucierpiała wiele, ojciec był poza powołaniem do wojska (ur.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Anny Dumary o matce Jadwidze Rutkowskiej

Autorka opisuje losy swojej matki, Jadwigi Rutkowskiej – córki Bronisławy i Józefa Krasowskich, którzy mieszkali na Kresach, we wsi Buraki koło Postaw. Po wojnie zostali uznani za tzw. kułaków i zmuszeni do opłacania coraz większych podatków. Gdy nie radzili sobie finansowo, skonfiskowano im budynki gospodarcze i inwentarz, dziadek autorki trafił do więzienia. Wkrótce aresztowano także babcię. Matka autorki, wtedy jeszcze nastoletnia, została pozostawiona w domu sama z siostrą. W kwietniu 1952 r. zostały deportowane do Kazachstanu.

publikacje

Wróć do listy

Saga rodzinna

W dokumencie autorka opisuje losy rodziny swojego wuja, Alojzego Raksimowicza, mieszkającego przed II wojną światową na Wileńszczyźnie (k. Komaj). Wuj kobiety pełnił wówczas funkcję plenipotenta generała Eugeniusza Kątkowskiego. Alojzy i jego żona Agrypina mieli folwark wykupiony z części majątku Serenczany. Jak wspomina autorka, sąsiedztwo staroobrzędowców było im nieprzychylne; w październiku 1939 r. spaliło im stodołę wraz z plonami. W dalszej części dokumentu pisząca wspomina, że jej wuj został aresztowany w 1940 r. i osadzony w więzieniu w Starej Wilejce jako więzień polityczny.

publikacje

Wróć do listy

[BT] In response to your…

Danuta I. Brońska w liście do Instytutu Gospodarstwa Społecznego przedstawiła swoje losy od wyjazdu z Polski w marcu 1946 r. Miała wtedy trzynaście lat. Wyemigrowała z matką i Nathanem Hartem do Niemiec nie z powodów ekonomicznych czy politycznych, tylko dlatego, że jej matka chciała rozpocząć nowe życie ze swoim partnerem, którego uratowała z getta i ukrywała przez całą okupację. Wyjazd z Polski został ułatwiony przez Irenę Finkelsztajn i jej męża, Rosjanina (autorka niezbyt pochlebnie o nim pisze).

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Szłam, a raczej biegłam…]

Autorka opisuje przeżycia związane z emigracją. W tekście dużo jest refleksji na temat istoty emigracji, jej powodów i następstw, a także dużo obserwacji na temat Polaków w Niemczech i Stanach Zjednoczonych.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik bezrobotnego

Autorka opowiada swoje doświadczenia z lat 90-tych. W maju 1989 r., w wieku 38 lat, pozostała bez pracy [nie wiadomo, czy ją straciła, czy sama się zwolniła]. Mąż jej pracował na kontrakcie zagranicznym, a ona sama wychowywała dwójkę dzieci (10-letniego syna i 7-letnią córkę). Powodziło im się bardzo dobrze, więc gdy w życie weszła pierwsza ustawa o zasiłkach dla bezrobotnych, uznała, że suma jaką wtedy przyznawano bezrobotnym jest śmiesznie mała i należy się bardziej potrzebującym.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys dr. Wacława Knoffa, jednego z pierwszych założycieli Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie

Tekst poświęcony ojcu Romany Balickiej, dr. Wacławowi Knoffowi.  Jest to bardziej wspomnienie o nim niż oficjalny życiorys. Znalazło się tu również kilka epizodów z życia rodziny, np. wspomnienie o matce Romany, czy babce ze strony ojca.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Karoliny Sapetowej

Karolina Sapetowa opisała rodzinę Hocheiserów: „składała się z trojga dzieci i rodziców. Najmłodszy Samus Hocheiser, dziewczynka Salusia i najstarszy Izio. Ja dzieci wychowywałam. W pierwszym roku wojny ojca zastrzelono”. Gdy Hocheiserowie trafili do krakowskiego getta, autorka codziennie ich odwiedzała: „donosiłam co tylko mogłam, gdyż za dziećmi było mi bardzo tęskno, uważałam je za swoje”. W razie niebezpieczeństwa dzieci wymykały się z getta i przychodziły do jej domu. Podczas likwidacji getta w 1943 r. najmłodszy chłopiec Salomon przebywał u niej na wsi „dzięki przypadkowi”.

publikacje

Wróć do listy

Gwiazda chanukowa

Helena Ruf, rozważając przebieg ludzkiego życia, przywołuje chanukową gwiazdę, która symbolizuje nadzieję. Świąteczna gwiazda jest jej powierniczką, a także wydaje się, że może na powrót połączyć rozproszone rodziny. Dokument został opisany jako opowiadanie i jest artystyczną próbą zniwelowania lęku, samotności i poczucia wyobcowania.

publikacje

Wróć do listy

Aryjskie papiery

Sabina Berger przypomina o wkroczeniu wojsk niemieckich do Lwowa w 1941 r. Pobyt w getcie opisuje krótko: „przeżyliśmy to, co reszta Żydów”. W sierpniu 1942 r., kiedy rozpoczęła się akcja likwidacyjna, uciekła z dwuletnim synkiem z lwowskiego getta. Podczas podróży do Krakowa, gdzie mieszka jej dalsza rodzina, jest szantażowana przez Polaka. Po przybyciu do miasta zdobyła fałszywe dokumenty, później przebywała w pobliskich Swoszowicach. Wiejskie dzieci nazywały ją Żydówką, a sąsiadka podczas jej nieobecności odkryła, że syn był obrzezany.

Strony