publikacje

Wróć do listy

W blaskach neonów. Wspomnienia odczytane towarzyszkom niedoli w „lagrze” w Meuselwitz (oddział Buchenwaldu) w lutym 1945 r.

Autorka opisuje przedwojenną stolicę - zamożną, rozświetloną neonami i pełną życia: „Wzrok zmęczony nadmiarem blasków, barw i kształtów odpoczywa z ulgą na jasnych murach pałacu bruhlowskiego. W świetle latarni malują się spokojne, a pełne wdzięku bryły, wypełniają się mrokiem wgłębienia i zarysowują ostro łuki owego wyskakującego aż na brzeg chodnika dziwacznego krużganku czy jakby tam nazwać ów przypadkowy fragment architektoniczny usiłujący pogodzić szacunek dla zabytku z dezyderatami urbanistyki”.

publikacje

Wróć do listy

Powrót

Tekst Teresy Bieleckiej został przesłany na konkurs literacki pt. „Warszawa moich wspomnień”, ogłoszony przez tygodnik „Stolica”. Autorka w swojej relacji wspomina czasy II wojny światowej; w szczególności okres okupacji Warszawy. W tekście pisze: „Nikt nie myślał, że dni sąsiadujących z sobą domów są policzone, że lada dzień zamienią się w kupę gruzu, mieszkańcy pójdą na tułaczkę, a wielu z nich już nigdy nie będzie oglądać umiłowanego miasta”. Bielecka koncentruje swoją uwagę na kwestiach religijnych, sporo miejsca poświęcając opisowi kościoła pw. św.

publikacje

Wróć do listy

Opera polska w Łazienkach

Tekst Teresy Bieleckiej został wysłany na konkurs pt. „Warszawa moich wspomnień”, ogłoszony przez tygodnik „Stolica”. Autorka w tekście wspomina operę Straszny dwór, którą oglądała w przeddzień wybuchu II wojny światowej. Podziwia Łazienki Królewskie i zachwyca się kompozycjami Stanisława Moniuszki. W swoim opisie docenia scenografię, obsadę oraz orkiestrę.

publikacje

Wróć do listy

Moje przeżycia podczas powstania

Janina Nawrocka opisuje swój lęk przed niepewną przyszłością w czasach II wojny światowej. Nazywa hitlerowców „szatanem świata”; martwi ją wybuch powstania warszawskiego. W dalszej części tekstu autorka zapisuje pytanie skierowane do powstańców: „Szaleńcy! Coście zrobili?!”. W jej zapiskach pojawiają się emocjonalne relacje dotyczące bombardowań i walk toczonych na ulicach miasta. Autorka wraz z rodzicami zostaje umieszczona w obozie przejściowym w Pruszkowie, później - wywieziona w okolice Łowicza. W zakończeniu wspomnień Nawrocka odnotowuje śmierć matki i ojca.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania warszawskiego w 1944 r.

Autorka rozpoczyna swój dziennik od krótkiej informacji, że jej zapiski powstają podczas powstania warszawskiego. Odnotowuje ogólne zamieszanie, jakie panuje w mieście. Jej styl jest zdystansowany i pozbawiony emocjonalności: „Wracając idę najspokojniej ulicą Marszałkowską, nagle słychać strzały, kładę się na ziemi, koło mnie jedna z kobiet przewraca się i po chwili widzę ją leżącą w kałuży krwi. Na ogół jednak cisza”.

publikacje

Wróć do listy

Notatki z okresu Powstania Warszawskiego. Odcinek życia codziennego Pragi

Dziennik Zofii Charytańskiej zawiera relacją z życia w okupowanej Warszawie w latach 1944–1945. Autorka opisuje w nim mało znane fakty dotyczące powstania na Pradze z perspektywy mieszkanki dzielnicy położonej na prawym brzegu Wisły. Osobiste notatki stają się często pretekstem do poruszania spraw politycznych i rozważań na temat przyszłości Polski i Polaków. Charytańska dokładnie przedstawiła topografię przedwojennej Pragi.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Ring

Janina Ring w czasie powstania warszawskiego trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd została wywieziona do Gross-Rosen. Autorka opisała warunki życia w obozie i pracę m.in w kamieniołomach. Potem przebywała w filii obozu Ravensbrück (Neubrandenburg), następnie w Berlinie, gdzie pracowała w fabryce żarówek i przy naprawach taboru kolejowego. Po wyzwoleniu opisała swoją drogę powrotną do Polski. 

publikacje

Wróć do listy

O świcie

Relacja dotyczy przesłuchania autorki w siedzibie gestapo przy al. Szucha w Warszawie. Została zatrzymana, ponieważ towaszyszący jej chłopiec miał „żydowski wygląd”. W tekście widoczne są ingerencje protokolantki Stefanii Beylin. Barwny styl jest patetyczny, m.in. porównanie, które znalazło się w zakończeniu: w czasie wojny lepsze warunki niż ludzie miały ptaki; nie widziały, że o świcie w siedzibie gestapo ginęli aresztowani.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Chai Markiewicz

Chaja Markiewicz przebywała z rodziną w getcie warszawskim do 1940 r. Wraz z bratem Izaakiem (policjantem) hadlowali poza gettem, w Małkini zostali aresztowani i wywiezieni do Treblinki. Markiewicz uciekła z obozu, w ukrywaniu się po tzw. aryjskiej stronie pomagał jej Józef Wojciechowski. Autorka wspomina o próbie szantażu. Znajomy Wojciechowskiego zorientował się, że jest Żydówką i zażądał pieniędzy za milczenie. Autorka podała jego imię i nazwisko: „Trzeba mu się było opłacać. Mogłabym się teraz na nim zemścić, ale nie chcę”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Kodis-Freyer

Zofia Kodis-Freyer spisywała swoje wspomnienia w wieku dojrzałym. Dysponowała wówczas pamiętnikiem matki, Józefy Kodis z Krzyżanowskich (1865–1940). Posiada również spuścizny swoich rodziców, w tym ich korespondencję z czasów ich pobytu w USA. Analizując pamiętnik matki i córki, można zauważyć wiele elementów wspólnych. We wspomnieniach Zofii widoczne jest przejęcie celu, dla którego podjęła się spisania wspomnień oraz struktury i zasad (jak pisanie pamiętnika z pozycji świadka dziejów). Zasadnicza część wspomnień zawiera historię najbliższej rodziny pamiętnikarki.

Strony