publikacje

Wróć do listy

Relacja Mani Leider

Mania Leider opisuje getto i akcje likwidacyjne w Przemyślanach oraz w okolicach Świrza. Jej babcia (akuszerka) zginęła po odmowie przeniesienia się do getta, a matka podczas transportu do obozu w Bełżcu – kiedy wyskoczyła z wagonu, została zastrzelona. Autorkę wyrzucono z pociągu i przeżyła, ale odniosła rany. Spotkała inne uciekinierki i razem ruszyły do obozu pracy przymusowej w Kurowicach, gdyż „tam byli Żydzi a my nie miałyśmy gdzie być”. Ukrywała się w lagrze. Po ucieczce z obozu szukała wuja, który „mieszkał w lesie” niedaleko Świrza.

publikacje

Wróć do listy

Józefa i Maria Wisłockie do Zofii Wisłockiej, 1954–1955

Listy Józefy Wisłockiej do córki, Zofii Wisłockiej, przebywającej w więzieniu za przynależność do nielegalnej organizacji. W listach znajdują się także dopiski od siostry Zofii, Marii Wisłockiej.

publikacje

Wróć do listy

Oczami dziecka

Ludwika Haniderek opowiada o losach swojej rodziny wywiezionej na Syberię w lutym 1940 r. W chwili aresztowania miała zaledwie pół roku, dlatego pierwsze lata zesłania zna raczej z opowiadań rodziców i siostry. Transport do Kraju Krasnojarskiego trwał miesiąc. Deportowana była cała rodzina, rodzice oraz trzy córki. Wszyscy z wyjątkiem Ludwiki musieli pracować, głównie przy wyrębie drzew. Ojciec pracował w tajdze przy budowie, rzadko bywał z rodziną. Matka dorabiała wieczorami szyciem, leczeniem (miała termometr i bańki), a także wróżeniem.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Heleny Łosińskiej

We wspomnieniu autorka opowiada o kolejach swojego życia. Krótko opowiada o swojej rodzinie i losach przed wojną, by następnie przejść do relacji wojennej. Opowiada, jak 10 lutego 1940 r. przyszli do ich domu żołnierze sowieccy oraz sołtys z Żarnowa. Zabrali całą rodzinę (z wyjątkiem ojca, któremu udało się uciec), do Augustowa, mówiąc, że biorą ich na zeznania. Rodzinę załadowano jednak do wagonów towarowych i wywieziono w głąb ZSRR. W podróży raz na dobę dostawali suchy prowiant i wodę do picia. Po miesiącu dotarli do osady w lesie – 24 baraki ogrodzone drutami.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Bołtrukiewicz

Autorka urodziła się w 1926 r. na Wileńszczyźnie. Rodzice mieli duże gospodarstwo rolne we wsi Trykłaciszki, pow. Brasław (dzisiejsza Litwa). Ukończyła pięć klas szkoły podstawowej. W czasie okupacji hitlerowskiej ona i jej matka oraz siostra były bite przez gestapo. W czasch stalinowskich, w 1944 r., zaczęto organizować kołchozy. Urząd Gminy zwoływał zebrania, namawiiając do zgłaszania się. Dotąd nękali gospodarzy, aż ci zmuszeni byli podpisać akces. Wtedy zabierano ich zwierzęta do wspólnego gospodarstwa, nie płacąc za nie właścicielom, a ludzie musieli pracować w kołchozie.

publikacje

Wróć do listy

Listy Janiny Laszczak-Sokołowskiej do Janusza Przewłockiego

Zbiór listów kierowanych do Janusza Przewłockiego dotyczących wspomnień autorki z zesłania za Syberię. Janina Laszczak-Sokołowska odpowiada w nich na pytania Przewłockiego, głównie te dotyczące nazw miejscowości pojawiających się w jej wspomnieniach. Podaje właściwe ich brzmienie, a do listów dołącza kopię strony z Atlasu Topograficznego Wojska Polskiego, na której są zaznaczone opisywane miejsca. Wyjaśnia również, że jej rodzinna miejscowość leżała w gminie Rzepińce, w powiecie Buczacz, w województwie tarnopolskim.

publikacje

Wróć do listy

Janina Zacharewicz-Dyczewska

Autorka opisuje losy swojej rodziny podczas II wojny światowej. Jej wspomnienia zaczynają się od krótkiego zaprezentowania sylwetki rodziny: od początku lat 30. mieszkała z mężem w Suwałkach. Mąż, Walerian Zacharewicz, pracował jako urzędnik państwowy (był on sekretarzem w Komendzie Policji w Suwałkach), ona natomiast prowadziła dom. W 1939 r. mąż został powołany do wojska, a autorkę z synem, Mirosławem (urodzonym w 1933 r.), ewakuowano do Wołkowyska. Pod koniec miesiąca wróciła z synem do matki, do Augustowa.

publikacje

Wróć do listy

List Wandy Wiśniewskiej do Janusza Przewłockiego

List kierowany jest do Janusza Przewłockiego z Komisji Historycznej Związku Sybiraków. Autorka usprawiedliwia swoje opóźnienie w nadesłaniu wspomnień. Tłumaczy, że musiała uzupełnić pewne dane, których jej brakowało. Wyjaśnia, że miejsce jej pobytu w Archangielsku nazywało się po rosyjsku Nowy Jol. Otrzymała też z archiwum archangielskiego potwierdzenie swojego pobytu. Napisała do Kotłasu z prośbą o potwierdzenie zesłania jej rodziny i o wydanie zaświadczenia o zgonie matki. Przysłano jej jednak dokumenty z błędami w nazwiskach i nazwach miejscowości.

publikacje

Wróć do listy

List Sabiny Dutkowskiej do Janusza Przewłockiego

List kierowany jest do Janusza Przewłockiego ze Związku Sybiraków. Autorka wcześniej przesłała mu swoje wspomnienia z zesłania na Syberię. Starała się opisać najważniejsze wydarzenia, m.in. śmierć jej dziecka i ojca. Podaje też dane swojego brata przyrodniego, Zygmunta Tyzenhauza, oraz jego żony i synów. Daje wyraz przypuszczeniom co do genealogii jej samej i bliskich. Podejrzewa, że prawdopodobnie pochodzi z gałęzi rodziny inflanckiej, nie posiada jednak żadnych dokumentów na potwierdzenie tego faktu.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Izabeli Hanusiewicz

Relacja z zesłania na Syberię.

Strony