Krystyna Łomacka-Ciszkowska opowiada o swoich perypetiach związanych z szykanami władzy ludowej ze względu na działalność przedwojenną i konspiracyjną ojca. Autorka nie wdaje się w szczegóły jego pracy, wiadomo jednak, że ukończył prawo. Czasem grywał na organach w kościele św. Jakuba w Wilnie. Pierwsze lata życia spędziła na Wileńszczyźnie. Mieszkali w Wilnie w służbowym mieszkaniu. Wakacje spędzali w na ich działce w Kolonii Magistrackiej. Początek wojny autorka pamięta niedokładnie, jedynie ostrzeliwanie Wilna i dłuższe lub krótsze nieobecności ojca.

W pracy nadesłanej na konkurs autorka opowiada o przeżyciach w czasie II wojny światowej. Relację zaczyna jednak od krótkiego przedstawienia wcześniejszych dziejów rodziny. Na początku wojny mieszkała z rodzicami w miejscowości Sopoćkinie k. Grodna, która przed wojną liczyła ok. 10 tys. mieszkańców, z czego połowę stanowili Żydzi. Rodzina Hościłłów składała się z siedmiu osób (w tym pięciorga dzieci). Ojciec opowiadał im o Strzelcach Piłsudskiego i o tym, jak wracał z wojny przez Warszawę. Po zdemobilizowaniu ciężko pracował na utrzymanie rodziny.

Autorka opisuje kolejno trzy okupacje podczas II wojny światowej, które przeżyła w Nowogródku.

Autorka opisuje początkowe miesiące II wojny światowej, które przeżyła na Wołyniu pod okupacją radziecką. Mieszkała z rodzicami w Łucku. W 1939 r. przygotowywała się do egzaminów do gimnazjum. Autorka opisuje koniec edukacji w szkole podstawowej (VI klasa Szkoły Powszechnej im. Królowej Jadwigi w Łucku. Szkoła była wielonarodowościowa, ale większość uczniów była wyznania rzymsko-katolickiego. Żyli w zgodzie, a nawet się lubili. Krystyna podaje nazwiska swoich najbliższych koleżanek i z jakich rodzin pochodziły. Egzamin do wymarzonego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki zdała z wynikiem b.

Tekst opowiada o tajnym nauczaniu w Wilnie podczas okupacji niemieckiej. Lekcje odbywały się w mieszkaniach uczennic (autorka podaje nazwy ulic). Brakowało podręczników, więc uczennice  dzieliły się nimi. Na lekcje religii, które prowadził  ks. Chalecki, chodziły do kościoła pw. św. Katarzyny. W 1943 r. autorka zdała małą maturę i kontynuowała naukę w liceum o profilu matematyczno–fizycznym. W 1944 r., po zdaniu egzaminów, dziewczęta zostały przyjęte do polskiego gimnazjum przy ul. Ostrobramskiej. Nie posiadały żadnych świadectw z okresu tajnego nauczania. W 1945 r.

Ludwika Justyniak szczegółowo opisuje przejście przez tzw. zieloną granicę z Grodna do Warszawy wiosną 1940 r. W momencie pisania autorka ma 91 lat i opisuje wydarzenia, które zaważyły na jej późniejszych losach. W 1939 r. mąż autorki, major 76 Pułku Piechoty, wyjechał już 25 sierpnia na front, a 13 września resztki Wojska Polskiego opuściły Grodno. Kobieta już wiedziała, że jej mąż poległ w walce. Po wkroczeniu wojsk radzieckich 20 i 21 września rodziny wojskowe wyjeżdżały z miasta.

List kierowany jest do Ministra Edukacji Narodowej, Henryka Samsonowicza. Autorka opisuje w nim swoją aktywność nauczycielską i wojenne losy. Jednocześnie zwraca się o zadośćuczynienie doznanym w życiu krzywdom. Pochodzi ze Stryja k. Lwowa, ale w ostatnich dniach sierpnia 1939 r. przybyła do Krakowa, by odbyć studia na ostatnim roku na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch wojny pokrzyżował jej plany i już 4 września musiała opuścić dom studentek przy pl. Jabłonowskich. Został on przekształcony w szpital polowy.

List Karoliny Hrycaj do Archiwum Wschodniego. Autorka dołącza do listu swój pamiętnik z lat 1945–1990. Zaznacza, że przesyła z niego tylko dwa przepisane fragmenty, dotyczące jej dzieciństwa i czasów szkoły podstawowej. Informuje jednak, że jego dalsze partie zawierają opisy wielu ciekawych epizodów. Wymienia takie tematy jak przyjazd na Śląsk Opolski, pracę w Zakładach Azotowych Kędzierzyn-Koźle, pracę w Zakładach „Blachownia”. Wspomina tragedie, których była świadkiem, własne osiągnięcia zawodowe, nastroje społeczne w czasach PRL.

Tekst stanowi wspomnienie autorki z kilku lat spędzonych w szkole podstawowej w czasach stalinowskich. Relacja zaczyna się od przedstawiania pierwszego dnia w szkole (1948 r.) i trudnych warunków materialnych w domu. Autorka relacjonuje następnie swoje osiągnięcia w nauce, nakreśla także stosunek do edukacji wśród innych dzieci i dorosłych na wsi w województwie rzeszowskim, gdzie mieszkała. Hrycaj mówi też o sytuacji własnej rodziny – odejściu ojca, biedzie. Wspomina w związku z tym takie fakty, jak zakup nowej sukienki za pieniądze zarobione przy zbieraniu jagód.

 Autorka wychowała się na kresach wschodnich w okolicach Tarnopola. Urodziła się w 1912 r. we wsi Hukałowce. Po odzyskaniu niepodległości ojciec, wróciwszy z wojska austriackiego, zakupił, w ramach parcelacji majątków dworskich, plac pod młyn wodny w pobliskiej wsi Kabarowce. Miejscowa ludność ruska była bardzo wrogo nastawiona do polskich osadników. W tej wsi mieszkało ok. 60 rodzin polskich, pochodzących z okolic Żywca. Tworzyli oni zwarta grupę, dobrze zagospodarowaną. Wybudowali polską szkołę, w której uczyli polscy nauczyciele.