publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o ewakuacji z matką P. Gojawiczyńską i Z. Nałkowską

Dokument jest opisem ewakuacji z Warszawy, a także związanych z nią refleksji, emocji i obaw Wandy Gojawiczyńskiej-Nadzinowej. Uwaga autorki często skupia się na postaci Zofii Nałkowskiej – wspomnienia te są interesującym uzupełnieniem relacji znanych chociażby z jej Dzienników czasu wojny.

publikacje

Wróć do listy

W blaskach neonów. Wspomnienia odczytane towarzyszkom niedoli w „lagrze” w Meuselwitz (oddział Buchenwaldu) w lutym 1945 r.

Autorka opisuje przedwojenną stolicę - zamożną, rozświetloną neonami i pełną życia: „Wzrok zmęczony nadmiarem blasków, barw i kształtów odpoczywa z ulgą na jasnych murach pałacu bruhlowskiego. W świetle latarni malują się spokojne, a pełne wdzięku bryły, wypełniają się mrokiem wgłębienia i zarysowują ostro łuki owego wyskakującego aż na brzeg chodnika dziwacznego krużganku czy jakby tam nazwać ów przypadkowy fragment architektoniczny usiłujący pogodzić szacunek dla zabytku z dezyderatami urbanistyki”.

publikacje

Wróć do listy

Powrót

Tekst Teresy Bieleckiej został przesłany na konkurs literacki pt. „Warszawa moich wspomnień”, ogłoszony przez tygodnik „Stolica”. Autorka w swojej relacji wspomina czasy II wojny światowej; w szczególności okres okupacji Warszawy. W tekście pisze: „Nikt nie myślał, że dni sąsiadujących z sobą domów są policzone, że lada dzień zamienią się w kupę gruzu, mieszkańcy pójdą na tułaczkę, a wielu z nich już nigdy nie będzie oglądać umiłowanego miasta”. Bielecka koncentruje swoją uwagę na kwestiach religijnych, sporo miejsca poświęcając opisowi kościoła pw. św.

publikacje

Wróć do listy

Moje przeżycia podczas powstania

Janina Nawrocka opisuje swój lęk przed niepewną przyszłością w czasach II wojny światowej. Nazywa hitlerowców „szatanem świata”; martwi ją wybuch powstania warszawskiego. W dalszej części tekstu autorka zapisuje pytanie skierowane do powstańców: „Szaleńcy! Coście zrobili?!”. W jej zapiskach pojawiają się emocjonalne relacje dotyczące bombardowań i walk toczonych na ulicach miasta. Autorka wraz z rodzicami zostaje umieszczona w obozie przejściowym w Pruszkowie, później - wywieziona w okolice Łowicza. W zakończeniu wspomnień Nawrocka odnotowuje śmierć matki i ojca.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania warszawskiego w 1944 r.

Autorka rozpoczyna swój dziennik od krótkiej informacji, że jej zapiski powstają podczas powstania warszawskiego. Odnotowuje ogólne zamieszanie, jakie panuje w mieście. Jej styl jest zdystansowany i pozbawiony emocjonalności: „Wracając idę najspokojniej ulicą Marszałkowską, nagle słychać strzały, kładę się na ziemi, koło mnie jedna z kobiet przewraca się i po chwili widzę ją leżącą w kałuży krwi. Na ogół jednak cisza”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat wojny 1939–1945

Maria Cierpińska opisuje losy swojej rodziny w latach 1939–1945, podczas okupacji radzieckiej i niemieckiej na Wileńszczyźnie. Omawia sytuację polityczno-społeczną w Wilnie, a także przypomina o polsko-litewskich konfliktach. Wspomnienia składają się z sześciu części i zostały ułożone chronologicznie. 

publikacje

Wróć do listy

Notatki z okresu Powstania Warszawskiego. Odcinek życia codziennego Pragi

Dziennik Zofii Charytańskiej zawiera relacją z życia w okupowanej Warszawie w latach 1944–1945. Autorka opisuje w nim mało znane fakty dotyczące powstania na Pradze z perspektywy mieszkanki dzielnicy położonej na prawym brzegu Wisły. Osobiste notatki stają się często pretekstem do poruszania spraw politycznych i rozważań na temat przyszłości Polski i Polaków. Charytańska dokładnie przedstawiła topografię przedwojennej Pragi.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia dotyczące uratowania żydowskiego lekarza z Butrymańc (pow. olicki, Litwa) i dzieci Wilhelma Finka, Benjamina i Renany

W pierwszej części autorka opisuje spotkanie w Tel Awiwie (w 1965 lub 1966 r.) z panem Menkinem, który był wujem Wilhelma Finka. Menkin obracał się w konserwatywnym środowisku i chrzest Wilhelma stanowił dla niego problem, z trudem przychodzi mu tolerowanie nieżydowskiej żony siostrzeńca.W dalszej części zbioru znajduje się list Wilhelma Finka do wuja z 30 maja 1965 r., w którym tłumaczy on powody swojej zażyłości z Polakami i Polkami, a także opisuje historię ocalenia, które zawdzięcza Marii Zagałowej i ciotce Ninie.

publikacje

Wróć do listy

Dzieje jednej drukarni

Opowiadanie przesłane do tygodnika „Stolica” na konkurs pt. „Warszawa moich wspomnień”. Jest to historia podziemnej drukarni Związku Syndykalistów Polskich, działającej w czasie II wojny światowej. Bohater tekstu rozpoczyna pracę konspiracyjną w lokalu państwa Wróblewskich jako łącznik. Szczegółowo opisuje sposób, w jaki pozyskał maszynę drukarską; kustosz, który mu ją przekazał, poinformował go, że to na niej właśnie Piłsudski „kręcił swego »Robotnika«”. Dzięki temu w 1940 r. ukazał się pierwszy numer czasopisma „Akcja”.

publikacje

Wróć do listy

The Birds Are Singing Again

Tekst obejmuje lata 1939-1945

Autorka skupiła się na opisaniu swoich wojennych przeżyć – pobytu w warszawskim getcie oraz ucieczce na „aryjską stronę”. Opisała ukrywanie się w Zielonce, na terenie Warszawy i w Bobrownikach.

Sporo miejsca poświęciła warunkom panującym w getcie – niedostatkom, głodowi, przeludnieniu, strachowi. Wspomniała o szmalcownikach i groźbie wydania. Opisała docierające do niej informacje dotyczące powstania warszawskiego, łapanek, egzekucji. We wspomnieniach pojawiają się informacje dotyczące rodziny i życia przedwojennego.

Strony