publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z mojej pracy nauczycielskiej na Opolszczyźnie w latach 1946–1948

Eugenia Hołuj po repatriacji z terenu obecnej Ukrainy trafiła w 1945 r. do Budkowic na Opolszczyźnie, gdzie podjęła pracę w szkole. Autorka opisała m.in. okoliczności znalezienia się na tzw. Ziemiach Odzyskanych i swoją drogę do wsi, w której miała zostać nauczycielką, oraz pierwsze wrażenia po przybyciu na miejsce osoby z zewnątrz i kontakty z miejscową ludnością.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Grzywniak

Wspomnienia Janiny Grzywniak na temat losów autorki i jej rodziny po II wojnie światowej na podlwowskiej wsi. Autorka opisała m.in.: wysiedlenia polskiej ludności w 1946 r. i przymusową kolektywizację w 1948 r. Jej rodzina nie przesiedliła się wówczas na zachód, ponieważ czekała na powrót brata autorki. W 1957 r. Grzywniak wyjechała z bliskimi do Polski i zamieszkała w Gościęcicach Średnich nieopodal Strzelina (woj. dolnośląskie). Pracowała w Strzelinie, wyszła za mąż.

publikacje

Wróć do listy

Długa droga na zachód

Kazimiera Książek opisuje swoje przeżycia z lat II wojny światowej, którą przeżyła we Lwowie i skąd wyjechała w 1945 r. na Ziemie Odzyskane. Wspomina m.in. wydarzenia z okupacji sowieckiej i niemieckiej: aresztowania, wywózki na Syberię, ukrywanie się, eksterminację Żydów oraz swoją wojenną egzystencję – najpierw wspólną z mężem, a pod koniec wojny samotną. Z zapisków autorki wyłania się portret sprawczej i zaradnej kobiety, która potrafiła w trudnym okresie samodzielnie wyżywić rodzinę, opiekując się trójką dzieci.

publikacje

Wróć do listy

Osadnictwo polskie po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych – wspomnienia Marii Piszczek

Maria Piszczek we wspomnieniach szczegółowo opisuje wojenne losy swej rodziny i długą drogę, którą przebyła ze Lwowa do Krosnowic na tzw. Ziemiach Zachodnich, gdzie trafiła w ramach akcji przesiedleńczej w 1945 r. Autorka przedstawia m.in.: wydarzenia z życia rodzinnego, warunki egzystencji podczas okupacji we Lwowie – najpierw sowieckiej, następnie niemieckiej (aresztowania i wywózki, atmosferę panującą wśród Polaków mieszkających we Lwowie) oraz swoją wędrówkę po opuszczeniu Lwowa w 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Świadectwo Urszuli Płochcińskiej

Krótkie świadectwo Urszuli Płochcińskiej dotyczące przymusowego przesiedlenia na tzw. Ziemie Odzyskane z rodzinnego Lwowa. Autorka pisze o strachu i nieustannym poczuciu zagrożenia ze strony Rosjan i Ukraińców, które zmusiły jej rodziców do pozostawienia dorobku życia (dom, sklep, zakład szewski) i wyjazdu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z 1939 r.

Maria Półtorak opisała swoje dzieciństwo, młodość oraz życie w Złoczowie (obecnie na Ukrainie) po wybuchu II wojny światowej i podczas sowieckiej oraz niemieckiej okupacji. Wspomniała m.in.: wywózki, aresztowania, masakrę przetrzymywanych w więzieniu NKWD na zamku Sobieskich ponad 600 osób w 1941 r., prześladowania ludności żydowskiej po zajęciu Złoczowa przez oddziały niemieckie, łapanki, wywózki do Niemiec oraz represje wobec ludności polskiej ze strony Ukraińców pod koniec wojny. Autorka opisała także proces przesiedlenia – procedurę „ewakuacyjną”, warunki i trasę przejazdu na tzw.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia pedagoga z pracy w latach 1946 do dziś

Stefania Stipal we wspomnieniach opisała swoją aktywność zawodową i pracę w harcerstwie, koncentrując się przede wszystkim na latach powojennych spędzonych w Sopocie, gdzie osiadła na stałe w 1946 r. Krótkie wzmianki dotyczą jednak również okresu wojennego, przedwojennego oraz rocznego pobytu w Przemyślu przed przeprowadzką na Wybrzeże. Autorka opisała ścieżkę swojego rozwoju zawodowego jako pedagożki: miejsca pracy, pełnione funkcje i stanowiska oraz liczne działania poświęcone harcerstwu (inicjatywy i działalność na rzecz rozwoju ruchu – kursy, szkolenia itp.).

publikacje

Wróć do listy

Pamięcią sięgam dziecięcych lat

Nostalgiczne, utrzymane w patetycznym tonie refleksje Magdaleny Trybuły na temat stron rodzinnych i wojennych dziejów ojczyzny. Autorka odniosła się do osobistych doświadczeń i przeżyć: wysiedlenia w 1946 r. z teranu dzisiejszej Ukrainy i osiedlenia się jej rodziny w Bystrzycy Kłodzkiej; z tych doświadczeń starała się wysnuć wnioski natury ogólnej, przekraczające jej jednostkową perspektywę.

publikacje

Wróć do listy

Opis historii mego życia w okresie osadnictwa polskiego po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych

Wspomnienia Urszuli Gawron koncentrują się na losach autorki i jej rodziny podczas II wojny światowej. W tekście znajdują się fragmenty dotyczące domu rodzinnego Gawron, mordów ukraińskich na Polakach, wysiedlania – przygotowań i oczekiwania na wyjazd, atmosfery panującej wśród wysiedlanych mieszkańców Lwowa, warunków i trasy podróży. Autorka opisuje także realia życia osadników po przesiedleniu: warunki bytowe, organizację życia na nowo, początki wyczekiwanej stabilizacji. Dokument kończy smutna, pełna tęsknoty refleksja o utraconej tożsamości i marzenie powrotu do Lwowa.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Kazimiery Pregier

Kazimiera Pregier w czasie wybuchu wojny przebywała we Lwowie. Jej brat z rodziną ukrywał się w Warszawie po tzw. aryjskiej stronie. Pregierowa, posługując się „aryjskimi papierami”, wydostała się z lwowskiego getta, w Warszawie dołączył do niej mąż, który uciekł z transportu na Pawiak. Podczas powstania warszawskiego wraz z bratem i bratową opuściła dom na Bielanach i wszyscy znaleźli schronienie pod Warszawą. 

Strony