publikacje

Wróć do listy

Szkic wspomnieniowy

Wspomnienia Emilii Chłapowskiej adresowane do ZNiO we Wrocławiu. Autorka na wstępie podkreśla, że będą one niepełne, gdyż z racji wieku pamięć ją zawodzi. Dokument opisuje historię trzech pokoleń rodziny autorki – Sczanieckich, oraz bliskich ze strony męża – Chłapowskich. Autorka sporo miejsca poświęciła niezwykłym kobietom, które odegrały ważną rolę w jej życiu: swojej matce chrzestnej (siostrze pradziadka) Emilii Sczanieckiej oraz jej trzem siostrzenicom – Marii, Klaudynie (Klaudii) i Sewerynie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Walerii Drożdż

Relacja Walerii Droźdź (lub Drożdż), osadniczki na Ziemiach Odzyskanych, jest chaotycznym – przynajmniej dla niewtajemniczonego odbiorcy – zbiorem fragmentarycznych, niedatowanych notatek z pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Zapiski prowadzone były najpewniej wyłącznie na własny, prywatny użytek autorki, o czym może świadczyć choćby brak struktury narracyjnej. W dokumencie Droźdź wypisuje m.in. różne nazwiska, przy których czyni krótkie adnotacje (np. „Prządło – z zawodu nauczyciel – obłowił się, uciekł, szabrownik”).

publikacje

Wróć do listy

Ocena M. Koniecznej kursu gospodarstwa domowego w Lubece w 1945 r.

Maria Konieczna odpowiedziała na trzy pytania ewaluacyjne na temat kursu gospodarstwa domowego prowadzonego w Lubece w 1945 r., w którym uczestniczyła. Najbardziej podobały jej się zajęcia z gotowania; zaproponowała wydłużenie następnych kursów tego typu do dziesięciu tygodni, ponieważ „[…] nie było ani jednego dnia, żeby mi się nudziło albo żebym pragnęła pójść do domu”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie z pierwszych dni września 1939 r. urzędniczki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, cz. 2

Autorka opisała sytuację w Krzemieńcu po ewakuacji większości personelu MSZ i korpusu dyplomatycznego w połowie września 1939 r., kiedy wraz z matką musiała zostać w miasteczku (nie została objęta ewakuacją). Krzyżanowska obserwowała napływ uchodźców do miasta, wejście wojsk radzieckich, aresztowania. Warunki egzystencji autorki i jej matki stale się pogarszały, więc próbowały zdobyć środki do życia, sprzedając cenne przedmioty: „Mamy tylko zegarki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Hanny Maciejewskiej dotycząca początków jej życia na Ziemiach Odzyskanych

Relacja Hanny Maciejewskiej dotyczy jej przeżyć w pierwszych latach osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Dokument powstał z intencją upamiętnienia kilku osób – przedstawicieli nowej władzy, którzy pomogli autorce w trudnym czasie pierwszych powojennych lat. Maciejewska chronologicznie przedstawia swoje losy po przybyciu na Dolny Śląsk, szczegółowo relacjonując kolejne kroki na Ziemiach Odzyskanych. Wspomnienie jest jednak przede wszystkim hołdem złożonym tym, których wszechstronna pomoc (nie tylko materialna) umożliwiła autorce na nowo rozpocząć normalne życie.

publikacje

Wróć do listy

Repatrianci – relacja Władysławy Gilewskiej

Władysława Gilewska jako młoda dziewczyna została w 1945 r. przesiedlona z Wołynia, z terenów dzisiejszej Ukrainy. Autorka podkreśla w swoich wspomnieniach ogromne poczucie zagrożenia (grasujące bandy mordujące ludność polską), które sprawiło, że nie żałowała wyjazdu. W krótkiej, rzeczowej relacji Gilewska przybliża m.in.: warunki, w jakich osadnicy przybywali na tzw. Ziemie Odzyskane, sytuację po dotarciu na miejsce (poszukiwanie miejsca do osiedlenia, niebezpieczeństwa) i życie w nowym domu – dzielone przez jakiś czas z jego niemieckimi mieszkańcami.

publikacje

Wróć do listy

Urodziłam się na Polesiu

Wspomnienia Stefanii Karpińskiej dotyczą przymusowego wysiedlania ludności polskiej z Kresów Wschodnich po II wojnie światowej. Autorka opisała swoje przeżycia z tego okresu, m.in.: nastroje panujące wśród mieszkańców w związku z ogłoszoną akcją repatriacyjną, oczekiwanie na wyjazd, wydarzenia i warunki panujące podczas miesięcznej podróży na zachód, okoliczności dotarcia do Malborka. Wspomnienia ukazują także pierwsze dni egzystencji w nowym miejscu zamieszkania oraz ówczesnych mieszkańców Malborka – napływową i miejscową ludność.

publikacje

Wróć do listy

Droga na Zachód

Wspomnienia ukazują okoliczności i przebieg przymusowego przesiedlenia Julii Ostrowskiej w 1945 r., z rodzinnej miejscowości autorki na zachód. W lapidarnym opisie przedstawia ona, jak zdana tylko na siebie, z małym dzieckiem, po długiej podróży ostatecznie osiedliła się na Dolnym Śląsku, przez pewien czas mieszkając w nowym domu z jego niemieckimi mieszkańcami („musieliśmy się dzielić biedą”).

publikacje

Wróć do listy

Repatrianci – relacja Jadwigi Podleskiej

Wspomnienia Jadwigi Podleskiej rozpoczyna opis sytuacji ludności polskiej na Kresach Wschodnich w przededniu przymusowych przesiedleń – napięć na tle etnicznym, zbrodni. Autorka nawiązuje również do osobistej historii i przeżyć: wspomina pozostawiony rodzinny majątek w Czernielowie Mazowieckim (obecnie Soborne na Ukrainie), procedury ewakuacyjne, podróż na Ziemie Zachodnie, przybycie do nowego miejsca i kolejne etapy na drodze do stabilizacji własnego życia: Kłodzko, Gliwice.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 26.11.1907–26.03.1908 (tom 60)

Dziennik prowadzony w okresie od 26.11.1907 do 26.03.1908, opatrzony przez autorkę numerem 60.

Tom obejmuje okres adwentu 1907 roku spędzony w Bryniowie, karnawału 1908 spędzonego w Bryniowie, Dereszewiczach i Warszawie oraz wczesnej wiosny spędzonej w Rzymie.

Strony