publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Melanii Jakubowicz

Melania Jakubowicz opisuje lata okupacji niemieckiej i wprowadzanie władzy ludowej w Poznaniu. Urodziła się w 1925 r. w Poznaniu, w rodzinie bogatego kupca. Miała czterech braci. W 1942 r. Niemcy wyrzucili ich z mieszkania na Wilhelm Gustloffstrasse (obecnie 3 Maja) i dali im jeden pokój z kuchnią na Guttenbergstrasse (obecnie Marcelego Mottego). Wtedy już najstarszego brata, Mieczysława, nie było z nimi. Przedostał się do Warszawy, działał w podziemnej organizacji. Nigdy nie mówił o tej organizacji, by nie narażać rodziny. Był od Melanii starszy o dwa lata.

publikacje

Wróć do listy

Salwina Strug

Autorka opisuje swoją działalność konspiracyjną w czasie okupacji niemieckiej. Urodziła się i wychowała w Załuczu Starym, pow. Włodawa, woj. lubelskie. Jej rodzice mieli gospodarstwo rolne. W 1940 r. poznała Józefa Kowalskiego, pseud. „Sęp”, który mieszkał u sołtysa, Alfonsa Dudkiewicza. Jako 14-letnia dziewczyna została wciągnięta do pracy konspiracyjnej w ramach ZWZ (Związek Walki Zbrojnej, później Armia Krajowa). Początkowo nie zdawała sobie sprawy, w czym uczestniczy. Roznosiła meldunki do różnych osób (podaje kilka nazwisk).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Moniki Gozdowskiej o ostatnich dniach wojny w Poznaniu

Dokument przedstawia ostatnie dni II wojny światowej na terenie Poznania z perspektywy rodziny autorki. Z tekstu wynika, że kobieta mieszkała z rodzicami i starszym bratem w stolicy Wielkopolski. Podczas okupacji jej ojciec kolportował ulotki konspiracyjne. Rodzina posiadała w domu urządzenie produkcji zakładu Telefunken, dzięki któremu mogła nasłuchiwać wiadomości, przepisywać je na maszynie i kolportować dalej. Na skutek zaangażowania w działania konspiracyjne bliscy kobiety byli na bieżąco informowani o stanie walk frontowych.

publikacje

Wróć do listy

Losy pozostałych członków rodziny Szumerów

Autorka opisuje losy rodzeństwa swojego męża, Stanisława Szumery, a także powojenne losy braci Kleszczyńskich. Bogusław Szumera, najstarszy brat Stanisława, przed wojną ukończył studia rolnicze i chemiczne, potem pracował w krakowskim Monopolu Tytoniowym. W sierpniu 1939 r. został powołany do wojska i przedostał się do Anglii. Latał w RAF jako strzelec pokładowy. Został zestrzelony przez Niemców i lekko ranny dryfował przez kilka dni po morzu. Z obustronnym zapaleniem płuc został wyłowiony przez angielski statek.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Szumery

Tekst opowiada o losach rodziny autorki i dziejach firmy prywatnej, założonej tuż po wojnie.

publikacje

Wróć do listy

Ojciec poległ na Polu Chwały

Janina Kiwała opisuje wojenne losy swojej rodziny. Urodziła się w 1904 r. w Nowosielcach, pow. Przeworsk. Wychowała się na wsi w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. Po wyjściu za mąż zamieszkała w Drohobyczu. Urodziła dwóch synów: Franciszka i Eugeniusza. W 1939 r. wkroczyli najpierw Niemcy, wtedy Ukraińcy masowo mordowali Polaków. Rodzina autorki musiała uciekać do miasta. Po tygodniu tereny te zajęli Rosjanie i nakazali wrócić do swych domów. Państwo Kiwała zastali wszystko zrujnowane, mieszkanie doszczętnie ograbione i zdewastowane, powybijane okna, poprzewracane piece.

publikacje

Wróć do listy

Świadek w procesie 16-tu

W dokumencie autorka opisuje swoje aresztowanie, przesłuchanie, pobyt w więzieniu i zesłanie w głąb Rosji. Kobieta urodziła się w 1913 r. we Lwowie, w rodzinie urzędnika poczty austriackiej. Jej ojciec brał udział w I wojnie światowej i dostał się do niewoli rosyjskiej po upadku Przemyśla. Pisał listy do rodziny, ale po wybuchu rewolucji październikowej wszelki słuch o nim zaginął. Zofia ukończyła gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie i wyszła za mąż. Miała dwójkę dzieci. Jej mąż jako oficer służby czynnej dołączył się do walk na froncie. Wrócił w 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Dzieliłam los rodziców

Autorka opisuje okres, w którym wraz z rodziną została zesłana na Syberię, zaczyna jednak relację od wspomnień z czasów powojennych z miejscu zamieszkania oraz relacji polsko-ukraińskich w tym okresie. Kończy krótką informacją o powojennych losach bliskich. Jak pisze, przed wojną mieszkała z rodzicami w Leskach w powiecie Wołkowyska (województwo białostockie). Jej ojciec, były legionista, otrzymał tam czternaście hektarów ziemi. Żyli dostatnio. Wioska w większości była zamieszkana przez Polaków, było też kilku Ukraińców.

publikacje

Wróć do listy

Trzy siostry

Autorka opisuje losy rodziny Domańskich w czasie II wojny światowej. Ojciec był przez ostatnie lata przed wojną sołtysem i komendantem „Strzelca”. Po wkroczeniu Rosjan w 1939 r. został zatrudniony w miejscowej gminie jako sekretarz, bo znał język ukraiński. Początkowo było w miarę spokojnie, ale NKWD stopniowo aresztowało i wywoziło Polaków. Sytuacja pogorszyła się w lutym 1940 r. Wieczorem 11 lutego znajomy Ukrainiec powiadomił ich, że są na liście do wywózki. Mieli czas, żeby się przygotować i spakować potrzebne rzeczy.

publikacje

Wróć do listy

Z rodzicami przez piekło Syberii

Autorka opowiada o losach swojej rodziny zesłanej na Syberię. Tekst jest pisany bardzo emocjonalnie.

Strony