publikacje

Wróć do listy

Badania antropologiczne

Autorka zdaje szczegółową relację z badań ginekologicznych przeprowadzonych w 1941 i 1942 r. przez niemiecki Urząd Zdrowia. Negatywnie ocenia zarówno procedurę, jak i lekarzy. Dodaje, że udało się jej uniknąć trzeciego badania.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Grety Feiner

Greta Feiner przebywała w getcie krakowskim, potem w obozie Płaszów. Jej matka została wywieziona z getta i zginęła. Autorka opisała Amona Götha, komendanta Płaszowa, który strzelał do pracujących więźniarek. Z Płaszowa została ewakuowana i pieszo przez trzy dni i noce szła do Auschwitz-Birkenau. Podczas drugiej ewakuacji w 1945 r. (pieszo i pociągiem) trafiła do Ravensbrück: „Policjantki lagrowe przyjęły nas pałkami”. Przypomina o brutalności więźniarek, bijatykach o jedzenie i braku solidarności między kobietami.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rosy Nass o pobycie w obozie w Płaszowie

Relacja dotyczy pojedynczego zdarzenia podczas pobytu Autorki w obozie w Płaszowie.

Jest to opis próby gwałtu na więźniarce obozu przez więźnia wyższej rangi – capo. W relacji pojawiają się rysopisy i nazwiska obojga. Autorką jest świadkini tychże wydarzeń – również więźniarka obozu w Płaszowie. Jedna z więźniarek namawiana jest do odbycia stosunku seksualnego z więźniem i musi mu wielokrotnie odmawiać.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Belli Lerman

Bella Lerman przypomina o zajęciu Płocka przez Niemców i swojej ucieczce do Lwowa, gdzie przebywała do wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w 1941 r. Po wkroczeniu niemieckich oddziałów do miasta opisuje pogrom ludności żydowskiej, który uzasadniano „tym, że Żydzi, przy wycofywaniu się wojsk rosyjskich zabijali Polaków i Ukraińców, którzy znajdowali się w więzieniu”. W sierpniu 1942 r. trafiła do lwowskiego getta wraz z przybranymi rodzicami. Podczas akcji likwidacyjnej zdołała się ukryć. Rodzina została wywieziona.

publikacje

Wróć do listy

Przeżycia po aryjskiej stronie

W 1939 r. Fanny Gothajner wyjechała z dwojgiem dzieci z Łodzi do Warszawy i zamieszkała na Muranowie. W 1940 przyjechał jej mąż z Równego (ob. Ukraina). Ich późniejszy pobyt w getcie warszawskim określiła krótko: „przeżyliśmy to samo, co wszyscy Żydzi”. Jeden z synów został przemycony na tzw. aryjską stronę do zaprzyjaźnionego Polaka, lekarza. Gothajner podaje jego nazwisko i miejsce pracy. Drugi syn stracił życie podczas próby opuszczenia getta. Ona wyszła bezpiecznie, ale jej załamany mąż nie przyłączył się, pomimo jej błagań, i zginął w getcie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zuzanny Kuczerowej

Relacja dotyczy okresu po akcji likwidacyjnej w getcie białostockim.

Jest to relacja świadkini rozkopywania grobów żydowskich w poszukiwaniu kosztowności. Autorka pewnego dnia zobaczyła jak rozkopywane są żydowskie mogiły. Podeszła bliżej zdarzenia i zapytała szabrowników co robią. Odpowiedziano jej, że szukają złota. Widziała jak szabrownicy wyjmowali złote zęby i zdejmowali buty z ciał umarłych. Opisuje, że łupy sprzedawane były później na rynku. W relacji Autorki pojawiają się nazwiska szabrowników. Dotyczy to Pietraszy koło Białegostoku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Miry Kwasowicer–Glikfeld

Jest to opis wspomnień autorki z pobytu w getcie białostockim a dokładniej z akcji likwidacyjnej w tymże getcie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Samsztej

Relacja z datą dzienną 13 VI 1945.

Tekst obejmuje wydarzenia w okresie od 1942 do 1945 roku.

Autorka rozpoczęła relację od pobieżnych informacji dotyczących getta warszawskiego. Stosunkowo dużo miejsca poświęciła kwestii wywózek mieszkańców dzielnicy żydowskiej w lipcu roku 1942 do obozu zagłady w Treblince. Opisała pędzenie ludzi ulicami, wagony, strzały na terenie getta i selekcje.

publikacje

Wróć do listy

Małe ghetto w Białymstoku

16 sierpnia 1943 r. wydano rozkaz likwidacji getta w Białymstoku. Żydzi zebrali się w okolicach ul. Jurowieckiej. Felicja Raszkin dokładnie opisuje przebieg brutalnej akcji, m.in. wspomina ranną od postrzału kobietę i jej dzieci. Autorka wraz z innymi spędza noc na placu, a rano jest na liście tych, którym nakazano powrót do getta. Jest to tzw. małe getto, skąd następnie udało się jej uciec, a później ukrywała się na wsi.   

publikacje

Wróć do listy

Dwa aresztowania

Romana Giełczyńska opisuje przeprowadzkę do getta w Warszawie 13 listopada 1940 r. Tragarze ukradli część jej rzeczy, w tym pudła z kapeluszami. Giełczyńscy byli zasymilowaną, prawdopodobnie dość zamożną rodziną, Romana nie chciała, aby nauczycielka francuskiego i inni znajomi zobaczyli ją z opaską z gwiadą Dawida. Po kilku dniach w getcie i szoku związanym z panującymi tam warunkami życia, autorka wraz z matką i ciotką podjęły decyzję o ucieczce. 17 listopada zdjęły opaski, minęły posterunek i wyszły z getta. Niedługo potem dołączyła do nich Flora, przyjaciółka rodziny.

Strony