publikacje

Wróć do listy

Wejście Strzelców w Proszowskie w dniu 6 sierpnia 1914 r.

Helena Rzadkowska opisała wejście Strzelców do Szreniawy w dniu 6 sierpnia 1914 r. Zobaczenie Wojska Polskiego było dla niej ogromnym wzruszeniem, napisała, że dzień ten będzie miała w pamięci do końca życia. Dla kobiet stało się to impulsem do aktywnego wsparcia czynu orężnego, w wyniku czego powstało Proszowsko-Szreniawskie Koło Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. Autorka pisała o wieściach, jakie do niej docierały: mobilizacja, wkroczenie Prusaków do Częstochowy, oczekiwanie wypowiedzenia wojny przez Austrię, a przede wszystkim spodziewane wejście Strzelców do Królestwa.

publikacje

Wróć do listy

Zburzony Kalisz 1914 r.

Tekst jest relacją z wypadków, jakie miały miejsce na początku sierpnia 1914 r. w Kaliszu, kiedy miasto zostało doszczętnie zniszczone przez Niemców.

Na wstępie autorka opisuje miasto tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej, przedstawiając je jako jedno z najbogatszych w Królestwie. Kwitł tam wtedy przemysł (150 fabryk i zakładów) i handel (1160 sklepów i placówek handlowych), a miasto liczyło ok. 70 tys. mieszkańców.

publikacje

Wróć do listy

Lata nadziei i pracy

Autorka opisuje swoje losy ze szczególnym uwzględnieniem lat powojennych. W tekście uwidacznia się bezkrytyczny stosunek piszącej do władzy ludowej. Historię rozpoczyna opis dzieciństwa we wsi Olbrachcice – rodzice Władysławy prowadzili niewielkie gospodarstwo, które odziedziczyli po rodzicach jej matki. Mimo tego w domu panował niedostatek. Autorka uczęszczała do szkoły oddalonej o 3 km od jej miejsca zamieszkania i odbywała naukę religii w kościele parafialnym. Nie godząc się z wyzyskiem robotników i biedoty wiejskiej, wstąpiła do młodzieżowej organizacji „Wici”.

publikacje

Wróć do listy

Konkurs na 40-lecie P.R.L.

Autorka opisuje swoje losy od II wojny światowej do lat 80-tych.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Jako uczestniczka wydarzeń…]

Jest to tekst o zawiązywaniu się ogniw władzy ludowej na ziemi piotrkowskiej. Po utworzeniu, głównie przez działaczy PPR-u, Krajowej Rady Narodowej (1.01.1944 r.), zaczynają powstawać, również w warunkach konspiracyjnych, Rady niższych szczebli. Odbywało się to w atmosferze zwalczania się dwóch wizji przyszłej Polski: komunistycznej i prawicowej. Autorka opisuje ten proces. Pisze także, podając przykłady, że miały wtedy miejsce liczne egzekucje na działaczach PPR, a także donoszenie na nich okupantowi. Wspomina również o działającej w Piotrkowie od 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rywy i Cypy Szparberg

Relacja z datą dzienną: 9 czerwca 1945 r.

Tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1941 do 1944 roku.

Relację otwiera informacja o śmierci matki Autorek i reszty krewnych, poza ojcem. Rodzina przed wojną mieszkała w Aleksandrii. Po wejściu wojsk niemieckich w miejscowości dochodziło do rabunków dokonywanych przez ludność ukraińską.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rywy Szparberg

Relacja z datą dzienną: 8 czerwca 1945 r.

Tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1942 do 1944 roku.

Relację otwiera data 22 października 1942 roku wraz z informacją, że tego dnia zamordowana została matka Autorki wraz z pozostałymi (poza ojcem i siostrą) krewnymi.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Lewińskiej

W pierwszej części relacji Helena Lewińska opisuje przemarsz kilku tysięcy Żydów wysiedlonych najprawdopodobniej z Wawra i Anina. W czasie podróży pociągiem ze Świdra do Warszawy widziała w okolicach Falenicy ciała zastrzelonych. W drugiej części przywołuje opowieść koleżanki, która z okien mieszkania na Muranowie zobaczyła kilka samobójstw popełnionych w czasie likwidacji getta, m.in. matkę z dwójką dzieci, która wyskoczyła z czwartego piętra „prosto w ogień”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Kality

Janina Kalita opisuje zajęcie Lwowa przez wojska niemieckie. Jej mężem był Polak, przyjęła chrzest i otrzymała tzw. aryjskie papiery. W lipcu 1943 r. wraz z mężem wyjechała do Krakowa. Była tam szantażowana, często zmieniała miejsca pobytu. Potem przeniosła się do Warszawy. Po upadku powstania warszawskiego znalazła się w obozie w Pruszkowie. Doczekała wyzwolenia w Krakowie. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Franciszki Pomeranc

Franciszka Pomeranc w 1939 r. przebywała w Budapeszcie, po wybuchu wojny zaczęła pracować w Towarzystwie Polsko-Węgierskim. Pomagała węgierskim i polskim Żydom. W kwietniu 1944 r. została aresztowana i wysłana (jako „aryjka”) do Auschwitz. W obozie zginął jej mąż, ona doczekała wyzwolenia.

Strony