publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Gecow z jej pobytu w więzieniu

Anna Gecow opisuje swój pobyt w więzieniu. Relacja została sporządzona na życzenie towarzysza Dolińskiego z Komisji Kontroli Partii przy KC PZPR. Anna została zatrzymana 26 lipca 1949 r. we Wrocławiu przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP). Przeprowadzono u niej rewizję i natychmiast przewieziono do MBP w Warszawie. Tego samego dnia aresztowano jej męża, Leona Gecowa, i brata, Salomona Zylberszaca. W MBP Światło pytał ją o Noela Fielda oraz Lisa i oświadczył, że ma zeznawać w sprawie jej trockizmu.

publikacje

Wróć do listy

Oświadczenie [Śledztwo prowadzone w stosunku do mnie…]

Autorka pisze o metodach przesłuchań w latach 1949-1950. W stosunku do niej samej stosowano raczej łagodne metody. Mimo to była przesłuchiwana całymi dniami. Stosowano wobec niej takie szykany jak: stanie godzinami twarzą do ściany, wlewanie wody do celi. Inne więźniarki doświadczały znacznie poważniejszych szykan: karcer (wiele godzin nago i boso przy otwartym oknie na mrozie), „żabka”, „Zakopane”. Zatruwano życie więźniarek, wprowadzając im do celi kobiety, które dotkliwie dokuczały innym osadzonym. W celach słychać było krzyki i odgłosy bicia. Ludzie wariowali.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Ja sama w ciągu prawie 5-letniego…]

Krystyna Arciuch opowiada o swoim prawie 5-letnim pobycie w więzieniu na Rakowieckiej w latach 1948-1953. Została aresztowana w związku ze sprawą Lechowicz. Wobec niej stosowano raczej łagodne metody, nie była bita. Podczas przesłuchań mogła siedzieć, nie ubliżano jej, ani nie przekręcano jej zeznań. Jej śledztwo trwało ok. 6 tygodni, po 3-tygodniowym pobycie w separatce. Przesłuchania odbywały się przeważnie w nocy, w dzień zaś pilnowano, żeby nie mogła się zdrzemnąć. Przesłuchiwana była głównie przez mjr. Światło i mjr. Duszę.

publikacje

Wróć do listy

Oświadczenie [Byłam aresztowana 26 lipca 1949 r. …]

Tonia Lechtman opisuje metody przesłuchania, jakim była poddawana podczas pobytu w więzieniu. Została aresztowana 26 VII 1949 r. w Warszawie. Zabrano ją w nocy z mieszkania przy ul. Filtrowej. Przebywała  w więzieniu na Mokotowie. Od razu zaczęło się śledztwo. Przesłuchania trwały po 12 godz. na dobę, do g. 12 w nocy. Autorka podaje szczegółowo, jakim torturom była poddawana: bicie, szarpanie za włosy, wyrywanie włosów, deptanie palców u nóg obcasem. Podczas przesłuchań musiała stać w bardzo niewygodnej pozycji (w półprzysiadzie), nie pozwalano jej spać całymi miesiącami.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Izy Jarnickiej

Zbiór zawiera cztery wiersze o charakterze autobiograficznym, odnoszące się do pobytu Izy Jarnickiej w obozach koncentracyjnych. Tematem dominującym tego wyboru poezji Izy Janickiej jest tęsknota – motyw utworów Do Matki, Błędne koło i Do ukochanego. Pierwszy wiersz – osobiste wyznanie skierowane do matki – powstał w obozie w Ravensbrück. Drugi, o charakterze nostalgicznym, wyraża też nadzieję na bliski koniec wojny. Trzeci z utworów to erotyk.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Zofii Karpińskiej i Marii Bielickiej

Teczka zawiera skrócony życiorys autorki Marii Bielickiej oraz dwa utwory. Pierwszym jest dumka napisana dla autorki przez jej koleżankę obozową Zofię Karpińską. Utwór odnosi się do tęsknoty za bliską osobą. Drugi z wierszy to kolęda spisana przez autorkę w grudniu 1943 r. i śpiewana chorym więźniom.

publikacje

Wróć do listy

Poezja wojenna: wiersze Honoraty Banach

Dwa wiersze Honoraty Banach z lat wojennych, uzupełnione wprowadzeniem historycznym. Pierwszy z nich, napisany w 1943 r., nosi tytuł „Do Matki Polki” i jest nawiązaniem do utrwalonego w polskiej kulturze fantazmatu. Autorka odnosi się do motywu ofiary matki – opisuje lęk o synów, z których pierwszy, walcząc na froncie, został pojmany i skatowany w Dębicy, a następnie powieszony, drugi zaś również walczył i został uwięziony na Zamku w Lublinie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pobytu u Kirgizów w latach 1940–1946

Tekst wspomnień spisał Włodzimierz Kaszuba na postawie opowiadań Zofii Bezruk. Kaszuba po raz pierwszy spotkał Zofię w 1978 r. na wycieczce autokarowej, podczas której usłyszał fragment historii z okresu przesiedlenia. W oświadczeniu załączonym do wspomnień stwierdził, że natychmiast po przybyciu do domu spisał wszystko, co udało mu się zapamiętać. Drugie spotkanie miało miejsce w 1984 r. podczas wycieczki do Kazimierza. Po raz kolejny zobaczyli się na prośbę Kaszuby, który zachęcił Bezruk do opowiedzenia swojej historii i przeżyć związanych z przymusowym wysiedleniem 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Chlewickiej z eksterminacji Żydów na Majdanku

Relacja rozpoczyna się od apelu, jaki odbył się 3 listopada 1943 r. Autorka opisuje długie rzędy stojących więźniarek i oczekiwanie na koniec zebrania. Tego samego dnia odwołano wymarsz do pracy, a więźniarkom nakazano pozostanie w barakach; przeprowadzono kilka kontroli w poszukiwaniu ukrywających się Żydówek na terenie Majdanka. Chlewicka wspomina, że nagle zauważyła przez okno maszerujący tłum ludzi w bardzo licznej, ściśle ustawionej eskorcie niemieckiej, domyśliła się, że to Żydzi. Opisuje mijające godziny i tłum przechodzący przez teren obozu w kierunku krematoriów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja R. Bartczak z pobytu w obozie na Majdanku

Autorka podróżowała pociągiem, który został zatrzymany przez gestapowców. Przeprowadzono drobiazgową rewizję na dworcu w Dęblinie i kolejną na dworcu w Lublinie. Tam została aresztowana i zawieziona do aresztu na Zamku w Lublinie. Po nocy spędzonej w ciemnej celi została przewieziona na Majdanek. Tu – jak wspomina – panowały głód i ziąb, baraki były zatłoczone i nieogrzewane, Bartczak odczuwała ciągłe zmęczenie, do dyskomfortu przyczyniały się również niehigieniczne warunki przetrzymywania więźniarek (m.in.

Strony