publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Weroniki Maszewskiej z d. Gularowskiej

Weronika Maszewska opisuje pogrom we wsi Sielec 12 lipca 1943 r. Tego dnia odbywała się pierwsza komunia święta jej młodszego brata, Zygmunta. Byli wówczas świadkami, jak Niemcy pomagali swemu rodakowi przeprawić się przez rzekę Ługa (wyjeżdżał z rodziną do Niemiec). To ich uratowało, bo w tę niedzielę pomordowano Polaków w prawie wszystkich kościołach. Popołudniu spotkali swego proboszcza, ks. Stanisława Kamińskiego, który ostrzegał wszystkich, żeby uciekali do Włodzimierza, bo banderowcy mordują Polaków, zabili już jego gosposię. Nie chcieli uwierzyć, że robią to ich sąsiedzi.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Łabuńko

Dokument opisuje wywiezienie autorki na Sybir oraz jej pobyt w kołchozie. Jak wspomina, 17 września wraz z mężem była świadkiem transportu jeńców wojennych polskich żołnierzy chroniących pogranicza. Byli ranni i poparzeni, ale Rosjanie nie pozwalali nikomu do nich podchodzić. 11 października, w nocy, aresztowano jej męża – podoficera rezerwy (służył w 36 pułku Piłsudskiego). Autorka w swojej relacji dokładnie przytacza to wydarzenie. Jej mąż został zabrany do Brasławia, dokąd kobieta pojechała w celu zawiezienia mu paczki (władze więzienia jednak mu jej nie przekazały).

publikacje

Wróć do listy

My repatrianci!

Krystyna Leszczyńska opowiada o losach swojej rodziny na Kresach Wschodnich od momentu wyzwolenia. Mieszkała z rodzicami i młodszą siostrą na wsi w okolicach Stanisławowa. Ojciec był nauczycielem, matka nie pracowała. Pewnej niedzieli, po Wielkanocy 1944 r., ojciec otworzył butelkę szlachetnego trunku, żeby uczcić zbliżający się koniec wojny. Zaraz potem pojawili się Rosjanie. W szkole, w której mieszkali, a ojciec był kierownikiem, urządzili szpital polowy. Do mieszkańców wsi odnosili się raczej przyzwoicie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Niny Leszczonak-Prudnikowej

Nina Leszczonak-Prudnikowa opowiada o swoim dzieciństwie, kiedy mieszkała z rodziną na wsi Troick w Kraju Krasnojarskim na Syberii. Miała osiem lat, kiedy po raz pierwszy się zakochała. Wybrankiem jej serca był Piotr, syn polskich zesłańców. Mieszkał z matką i siostrą, byli bardzo biedni. Rodzina autorki też była dosyć uboga. Dziadek (Blinow) był kowalem, zajmował się majsterkowaniem, naprawianiem. Wieśniacy płacili mu, czym mogli. Od biednych jednak nie brał nic. Dzieci marzyły, że ich ojcowie wrócą z wojny. Ale tak się nie stało. W 1987 r.

publikacje

Wróć do listy

List Bronisławy Łuniewskiej do redakcji „Kontaktów”

List przesłany do redakcji łomżyńskiego tygodnika społecznego „Kontakty” w odpowiedzi na konkurs. Zgłoszenie ma formę wiersza. Bronisława Łuniewska zwraca uwagę czasopisma na poezję jednego z wysiedlonych na Syberię mieszkańców okolic Zaleszczyk. Wiersz opisuje transport zesłańców – od nocy 10 lutego 1940 r. przez miesiąc spędzony w podróży aż po dotarcie do celu. Sybiracy najpierw przewożeni byli pociągiem, potem samochodem, a na koniec saniami. Nie wszystkim udało się przeżyć. Przesiedlonych zakwaterowano w barakach, w lesie, z dala od innych osad i zabudowań.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny E. Kwiatkowskiej, córki Mieczysława S. Kwiatkowskiego

Autorka opisuje prześladowanie jej ojca przez NKWD, a potem UB.

Ojciec, Mieczysław Sylwester Kwiatkowski, urodził się 21.12.1894 r. w Starym Sączu. Od 1925 r. mieszkał z rodziną w Horodence na Podolu, we własnej willi. Był doktorem nauk medycznych, pracował w szpitalu, Ubezpieczalni Społecznej i prowadził praktykę prywatną. Były legionista, był kapitanem rezerwy Wojska Polskiego. W 1939 r. brał udział w obronie Lwowa. W czasie okupacji współpracował z partyzantką na terenie Podola.

publikacje

Wróć do listy

List Janiny Kandefer do Archiwum Wschodniego

Korespondencja Janiny Kandefer z Archiwum Wschodnim dotycząca wspomnień przesłanych do redakcji „Kontaktów”. Autorka dołączyła do listu ankietę oraz wspomnienia, które zostały przez nią zmodyfikowane względem poprzedniej wersji, wysłanej do magazynu. Informuje, że ankietę wysłała także do Jadwigi Kołodziej-Opolańskiej, która wraz z matką i rodzeństwem została wywieziona 12/13 kwietnia 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Luidor

Janion Luidor była ukrywana w warszawskim getcie przez matkę, która pracowała w szopie. Potem matka przekazała ją pod opiekę polskiej rodzinie w Zielonce k. Warszawy. Luidor doczekała wyzwolenia w Kazimierówce k. Grodziska, potem Centralny Komitet Żydów w Polsce umieścił ją w łódzkim Domu Dziecka. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Kokotek

Fela Kokotek opisuje wybuch II wojny światowej i bombardowania. Po zajęciu Sosnowca przez Niemców wraz z rodziną trafiła do getta. Stamtąd uciekła z ojcem i ukrywała się po tzw. aryjskiej stronie (głównie na strychach i w piwnicach). Po upływie roku ojciec znalazł dla niej bezpieczne miejsce na wsi. Po zakończeniu wojny została umieszczona w Domu Dziecka w Chorzowie. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Luby Minikies

Luba Minikies opisuje zajęcie Wilna przez Niemców i utworzenie getta. Jej ojciec został zamordowany w Ponarach. Autorka i jej brat byli ukrywani przez Polkę. 

Strony