publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia dotyczące uratowania żydowskiego lekarza z Butrymańc (pow. olicki, Litwa) i dzieci Wilhelma Finka, Benjamina i Renany

W pierwszej części autorka opisuje spotkanie w Tel Awiwie (w 1965 lub 1966 r.) z panem Menkinem, który był wujem Wilhelma Finka. Menkin obracał się w konserwatywnym środowisku i chrzest Wilhelma stanowił dla niego problem, z trudem przychodzi mu tolerowanie nieżydowskiej żony siostrzeńca.W dalszej części zbioru znajduje się list Wilhelma Finka do wuja z 30 maja 1965 r., w którym tłumaczy on powody swojej zażyłości z Polakami i Polkami, a także opisuje historię ocalenia, które zawdzięcza Marii Zagałowej i ciotce Ninie.

publikacje

Wróć do listy

Aneks nr 4: Losy rodziny córki Bronisławy i Felicjana Suligowskich Jadwigi

Nota biograficzna Jadwigi Lucht z Suligowskich rozpoczyna się od informacji o jej ślubie i historii poznania się małżonków. Następnie autorka podała podstawowe wiadomości dotyczące dzieci Jadwigi i Władysława Luchtów: Felicjana, Konrada, Alicji i Jadwigi. Spisała szlaki przeprowadzek, do których rodzina była zmuszona w wyniku wydarzeń historycznych i osobistych: ewakuacji rodzin wojskowych w głąb Rosji podczas I wojny światowej, kryzysu lat 30.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o rodzinie Suligowskich. Album fotografii rodzinnych

Pamiętnik zawiera wspomnienia dotyczące rodziny w linii żeńskiej. Autorka przywołuje osoby do czwartego pokolenia wstecz i zdarzenia dotyczące czasów od połowy XIX w. do drugiej połowy XX w. Z zebranych informacji wyłania się obraz rodziny drobnoszlacheckiej, której członkinie i członkowie zasilali później szeregi inteligencji, a także wizerunek rodu, który jest przywiązana do tradycji patriotycznych i idei pozytywistycznych. Maria Walewska tłumaczy się z rosyjskiego munduru dziadka pracującego w intendenturze, który pozostał jednak – jak twierdzi – dobrym Polakiem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Olgi Goldfajn o dzieciach w getcie w Prużanach

Dodatek do teczki o sygnaturze 301/138.

Na dokumencie dopisany tytuł: "Dzieci podczas okupacji w Prużanach". Tytuł nie został uwzględniony w archiwalnych inwentarzach i katalogach.

Dokument stanowi opis fizycznego stanu dzieci z getta w Prużanach. W wielu miejscach przewijają się informacje o strachu obecnym w życiu dzieci, który miał powodować ich przedwczesne dorastanie. Opisane przez Autorkę dzieci były poważne, posłuszne, zgnębione, unikające zabawy, rozumiejące powagę sytuacji i grożące im niebezpieczeństwo.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Olgi Goldfajn o ambulatorium w Prużanach

Spisana małym drukiem karta zawierająca informacje dotyczące ambulatorium działającego w getcie w Prużanach. Tekst zawiera opis kategoryzacji rannych i chorych wraz z najczęstszymi spotykanymi obrażeniami. Autorka wymieniała: bicie po oczach, po nasadzie nosa, za uszami, po genitaliach i po żebrach.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Olgi Goldfajn o jej wojennych przeżyciach

Tekst powstał w roku 1945, obejmuje okres 1941-1944.

publikacje

Wróć do listy

Ulica Chłodna

Wspomnienia rozpoczyna opisu placu Kercelego obserwowanego przez dziewczynkę, której mama zabroniła „błąkania się” w tym miejscu, jednak „[m]ałe dziewczynki wyrastają i zakazy mamy nie trwają wiecznie”. Jako czternastolatka zwiedzała nie tylko Kercelak, ale także okolice Wolskiej, Bema i Górczewskiej, gdzie „wykuwała się niezłomna wola «czerwonej» Woli”. Bohaterka jest zafascynowana ulicą Chłodną i znajomymi chłopcami. Na początku II wojny światowej zmieniają się nazwy ulic, lecz mieszkańcy uważają, że te obce nazwy kiedyś znikną.

publikacje

Wróć do listy

Jasyr dwudziestego wieku. [Pamiętnik gospodyni wiejskiej powiatu Dobromil]

Osobiste wspomnienia gospodyni wiejskiej zawierające wiele intrygujących szczegółów dotyczących wysiedlenia ze wsi należącej do powiatu Dobromil zreazliwaonego w 1940 roku oraz prac przymusowych na Syberii. Warto w tym miejscu wspomnieć, że przymusowe wysiedlenie zostało przeprowadzone na mocy decyzji Rady Komisarzy Ludowych z dnia 05.12.1939 roku. Zgodnie z jej postanowieniami 10.02.1940 roku ówczesne władze wykonały pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich wywożąc ich na Sybir.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Joanny Siegman

Joanna Siegman opisuje przesiedlenie Żydów z Katowic do getta w Sosnowcu w 1940 r. i likwidację getta dwa lata później. Pokrótce przypomina o swoim pobycie w obozie pracy w Neustadt i bardziej szczegółowo o obozie w Grünberg, w którym była więziona od marca 1944 do stycznia 1945 r. Kobiety pracowały dwanaście godzin, a dzienne racje żywnościowe wynosiły 33 dkg chleba i ¾ litra zupy, dodatkowo 1 dkg masła lub 2 dkg margaryny. Po koniec stycznia 1945 r. do Grünberg trafiło ok. 2 tys. Żydówek z Auschwitz, a w lutym nastąpiła ewakuacja obozu w głąb III Rzeszy.

publikacje

Wróć do listy

Fragment wspomnień Aleksandry Zagórskiej

Zapis stanowi fragment wspomnień Aleksandry Zagórskiej. Autorka rozpoczyna swoją relację od opisu jadłodajni i świetlicy przy ulicy Brackiej 1. Lokal ten był przeznaczony dla niezdolnych do pracy byłych wojskowych oraz dla osób bezrobotnych. W kolejnych częściach zapisu kobieta wymienia różne aktywności, w jakie zaangażowane były członkinie i ochotniczki Związku Legionistek Polskich.

Strony