publikacje

Wróć do listy

Relacja Emilii Sobolewskiej z pracy przymusowej w Niemczech

Dokument dotyczy czterech lat pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej, kiedy autorka opiekowała się dziećmi niemieckich gospodarzy. We wspomnieniach z tego okresu, spisanych w formie wypracowania Mój pobyt w Niemczech, Sobolewska koncentruje się przede wszystkim na rozpaczy i bólu spowodowanym przymusowym rozstaniem z rodziną. Wielka tęsknota i dojmująca potrzeba wieści od bliskich to emocje wybrzmiewające w tej relacji. Autorka opisuje m.in. sposób, w jaki odbywało się przydzielanie Polaków niemieckim gospodarzom.

publikacje

Wróć do listy

Ocena Emilii Sobolewskiej kursu gospodarstwa domowego w Lubece w 1945 r.

Tekst powstał podczas kursu gospodarstwa domowego prowadzonego w Lubece w 1945 r. jako odpowiedź Emilii Sobolewskiej, uczestniczki kursu, na trzy pytania ewaluacyjne dotyczące szkolenia. Autorka już na wstępie podkreśliła ogromny żal z powodu zbliżającego się końca zajęć, w których najchętniej nadal brałaby udział. Sobolewska wymieniła kolejne zajęcia (np. higiena, szycie, rachunki), każde mniej lub bardziej komplementując; nie uważała też, aby były potrzebne jakiekolwiek zmiany w programie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Szwalbe z pracy przymusowej w Niemczech

Dokument jest relacją Janiny Szwalbe z lat jej niewolniczej pracy podczas II wojny światowej. Autorka opisała swoje przeżycia od momentu deportacji do Niemiec pod koniec 1942 r. do wyzwolenia w 1945 r. Opisała m.in. warunki i charakter niewolniczej pracy w fabryce konserw w Lubece oraz realia życia na obczyźnie. Szwalbe wspomniała również swoją ucieczkę do Łodzi i jej konsekwencje – ponowne aresztowanie, pobyt w więzieniu, karnym obozie i ponowną eksploatację w charakterze przymusowej robotnicy.

publikacje

Wróć do listy

Ocena Janiny Szwalbe kursu gospodarstwa domowego w Lubece w 1945 r.

Dokument jest ewaluacją kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt prowadzonego w Lubece w 1945 r., po zakończeniu wojny, dokonaną przez jedną z jego uczestniczek. Autorka odpowiedziała na trzy postawione pytania, wyrażając w pierwszej kolejności ogromne zadowolenie z możliwości uczestniczenia w kursie i żal, że nie trwa dłużej. Szwalbe podkreśliła znaczenie posiadania konkretnych umiejętności w życiu, snując przy tym refleksje o ich odpowiednim wykorzystaniu. Zdaniem autorki cały kurs został wzorowo zorganizowany i przeprowadzony – sugerowała jedynie rezygnację z lekcji tańca.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ewy Trzeckiej dotycząca jej losów w latach 1944–1945

Relacja Ewy Trzeckiej rozpoczyna się opisem wyjazdu z Polski w lipcu 1944 r. i dotyczy jej losów do momentu wyzwolenia niecały rok później. Trzecka opisuje m.in. trasę, którą przebyła razem ze szpitalem niemieckim, gdzie pracowała jej siostra – najpierw półroczny przejazd przez Polskę, który dobrze wspominała. W dokumencie brak zapisków dotyczących przymusowej pracy autorki, gdyż szczęśliwie – dzięki zbiegowi okoliczności i czasu – udało się jej uniknąć tego losu. Autorka kończy swój przekaz wzmianką o ówczesnym miejscu pobytu – Lubece.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marysi Turkowiakówny z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Marysi Turkowiakówny dotycząca jej pobytu w Niemczech i przymusowej pracy na wsi podczas II wojny światowej. Została wywieziona wraz z rodziną, początkowo do obozu w Parchimiu, później pracowała u niemieckiego gospodarza. Wspomina ponad osiem miesięcy spędzonych w Niemczech – od 27 lipca 1944 r. do końca wojny 2 maja 1945 r.  Relacja dziewczyny jest przede wszystkim opisem codziennego rytmu niewolniczej pracy u gospodarza. Sporadyczne kontakty z rodziną – rodzicami i siostrą – łagodziły nieco jej fizyczne i psychiczne wyczerpanie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Genowefy Wiliosz z pobytu w Niemczech w czasie II wojny światowej

Relacja dotyczy pobytu i przymusowej pracy autorki na wsi w Niemczech podczas II wojny światowej i jest przede wszystkim zapisem poczucia osamotnienia i ogromnej tęsknoty za domem rodzinnym. Trudne warunki egzystencji i ciężka fizyczna niewolnicza praca zostały wspomniane na marginesie opisu stanu emocjonalnego autorki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marysi Wysockiej z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Marysi Wysockiej dotyczy ponadtrzyletniego okresu pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej. Autorka rozpoczyna swoją opowieść wspomnieniem o dniu rozłąki z najbliższymi, kiedy wbrew swojej woli została wywieziona do Niemiec. Opisała okoliczności rozstania, trasę i sposób transportu do Lubeki, skąd trafiła do gospodarza („jeden spaśny ogrodnik”) z pobliskiej wsi Stockelsdorf. W relacji na pierwszy plan wysuwa się tęsknota za domem i trudności z adaptacją w obcym środowisku.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik gospodyni wiejskiej powiatu Dobromil

Anonimowy pamiętnik z czasów II wojny światowej gospodyni wiejskiej z Wołczy Dolnej, która wraz z rodziną (mężem, dwoma synami i córką) została zesłana na Syberię. Wspomnienia rozpoczynają się opisem aresztowania i wywózki 10 lutego 1940 r., a kończą zapiskami dotyczącymi przeprowadzki ze wsi Znamienka do Omska – miasta w południowo-zachodniej Syberii – w 1943 r.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik nauczycielki z Chyrowa

Pamiętnik z lat 1940–1944 zesłanej do Kazachstanu nauczycielki. Dokument jest lakonicznym zapisem obejmującym okres wysiedlenia autorki. Wspomnienia rozpoczynają się w dniu aresztowania i wywózki z rodzinnego Chyrowa, 13 kwietnia 1940 r. Autorka przed wojną była nauczycielką w żeńskiej szkole (po wybuchu wojny i utworzeniu szkoły polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej razem z siostrą brata uczyła w szkole polskiej), właścicielką willi jednorodzinnej. Miała trójkę dzieci: syna i dwie córki. Syn uczył się w gimnazjum w Bąkowicach, starsza córka była uczennicą trzeciej klasy gimnazjum u pp.

Strony