publikacje

Wróć do listy

Relacja z rejonu Tarnopola K. Żabskiej-Kubiniec

Autorka opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej, którą przeżyła z mężem i dziećmi w Tarnopolu. Jej zapiski ukazują rzeczywistość wojenną, m.in.: konspiracyjną aktywność małżonków, relacje autorki z żydowskim małżeństwem Oksów – właścicielami cegielni, aresztowania ludności, ucieczkę męża na zachód.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia repatriantki

Pochodzącej z terenu dzisiejszej Ukrainy Krystyna Węgrzyn szczegółowo przedstawiła losy bliższej i dalszej rodziny rodziny podczas II wojny światowej, bazując na pamięci własnej i relacjach przekazanych bezpośrednio od opisywanych osób (opowieści, listy). Autorka opisała dzieje poszczególnych rodzin, których losy przeplatały się z jej własnymi, m.in. ciotki Kazimiery – siostry matki autorki – która z mężem i synkiem została wywieziona na Syberię i w nieregularnych listach przekazywała wiadomości z zesłania.

publikacje

Wróć do listy

Opis historii mego życia w okresie osadnictwa polskiego po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych

Wspomnienia Urszuli Gawron koncentrują się na losach autorki i jej rodziny podczas II wojny światowej. W tekście znajdują się fragmenty dotyczące domu rodzinnego Gawron, mordów ukraińskich na Polakach, wysiedlania – przygotowań i oczekiwania na wyjazd, atmosfery panującej wśród wysiedlanych mieszkańców Lwowa, warunków i trasy podróży. Autorka opisuje także realia życia osadników po przesiedleniu: warunki bytowe, organizację życia na nowo, początki wyczekiwanej stabilizacji. Dokument kończy smutna, pełna tęsknoty refleksja o utraconej tożsamości i marzenie powrotu do Lwowa.

publikacje

Wróć do listy

Utracenie mojego Raju

Wspomnienia Ireny Kacperek ukazują historię przesiedleń na przykładzie losów bohaterki – będącej wówczas dzieckiem – i jej rodziny. Autorka rozpoczyna od opisu rodzinnej wsi o nazwie Raj (obecnie Ukraina), w której przed wojną spokojne i zgodne życie wiedli mieszkańcy wielu narodowości i wyznań – Żydzi, Polacy, Ukraińcy. Kacperek opisała, jak wybuch wojny i kolejne okupacje zmieniły ich losy: zaczęły się prześladowania ludności polskiej, żydowskiej i ukraińskiej, wywózki, aresztowania.

publikacje

Wróć do listy

Relacja nauczycielki

Wspomnienia Antoniny Hobler głównie na temat jej działalności podczas II wojny światowej. Jako członkini ZWZ-AK brała udział w akcji przerzutów żołnierzy do Czechosłowacji i na Węgry, opiekowała się rannymi, przewoziła korespondencję i depozyty. W 1944 r. wraz z całą rodziną została wywieziona do obozu koncentracyjnego Burgweide (obecnie Sołtysowice we Wrocławiu), a następnie wywieziona na przymusowe roboty do Gross Neudorf (obecnie Nowa Wieś Wielka, woj. dolnośląskie). Po zakończeniu wojny wraz z mężem organizowała pierwszą polską szkołę w pobliskim Jaworze.

publikacje

Wróć do listy

Uczestniczka tajnego nauczania – Maria Niedojadło

Maria Niedojadło opowiedziała Antoninie Hobler swój życiorys, skrótowo wymieniając najważniejsze fakty i zdarzenia z lat przedwojennych, czasu wojny i okresu powojennego. Niedojadło maturę zdała w Drohobyczu, gdzie ukończyła seminarium nauczycielskie i w 1935 r. zaczęła pracować jako nauczycielka. W czasie wojny organizowała tajne nauczanie na terenie ówczesnego województwa wileńskiego w miejscowościach Sławczysiątka i Stupieńki. Była członkinią AK. Po wojnie mieszkała i pracowała m.in.: w Gołąbkach (obecnie wieś w woj. wielkopolskim, pow. gnieźnieński), Młynach (obecnie wieś w woj.

publikacje

Wróć do listy

Działaczka Związku Patriotów Polskich Maria Banaszewska

Historia życia Marii Banaszewskiej, przedstawiona w skrótowej wersji, z akcentem na lata II wojny światowej i okres zsyłki na Syberii. Bohaterka wspomina m.in. okoliczności, w jakich znalazła się na wygnaniu i opisuje kolejne miejsca zesłania, swoją pracę, działalność i aktywność społeczną, aż do powrotu w 1946 r. do Polski. Dokument jest efektem przeprowadzonego z Banaszewską pięciogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler.

publikacje

Wróć do listy

Fizylierka – Rozalia Kuśnierz (4.12.1912–9.12.1976)

Życiorys Rozalii Kuśnierz – żołnierki LWP. W syntetycznej postaci ukazane zostały najważniejsze fakty z jej życia, z akcentem na okres wojenny, kiedy wstąpiła do Fizylierek – batalionu kobiecego LWP, aczkolwiek wspomniany został także okres przed- i powojenny. Pisany w trzeciej osobie, z charakterystycznymi cechami języka propagandy, ukazuje koleje życia bohaterki, m.in. służbę fizylierek podczas II wojny światowej i opisy walk. Dokument jest efektem przeprowadzonego z Kuśnierz czterogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler, spisała Janina Klawińsz.

publikacje

Wróć do listy

Więźniarka Ravensbrück – Józefa Wesołek

Józefa Wesołek opowiedziała o swoim życiu, koncentrując się na latach II wojny światowej. Opisała m.in.: swoją działalność konspiracyjną, tortury na Gestapo po aresztowaniu w 1941 r., przeżycia i codzienność obozową w Pińczowie i Ravensbrück – katorżniczą pracę, warunki egzystencji, selekcje, eksperymenty. Z wdzięcznością wspominała opiekę Szwedów podczas półrocznego pobytu w Szwecji po opuszczeniu Ravensbrück. Dokument jest efektem sześcioipółgodzinnego wywiadu przeprowadzonego z Wesołek przez Antoninę Hobler.

publikacje

Wróć do listy

Polityczna więźniarka Brzezinki – Alicja Juszczak

Warszawianka Alicja Juszczak opowiedziała Antoninie Hobler swoje życie, zawężając opowieść do najważniejszych faktów i zdarzeń, głównie z okresu II wojny światowej. Bohaterka wspominała okupację (m.in. bombardowanie Warszawy) i to, jak z łapanki trafiła do przymusowej pracy w fabryce we Wrocławiu, a stamtąd do Auschwitz-Birkenau w charakterze więźniarki politycznej.

Strony