publikacje

Wróć do listy

Moje pierwsze dni w Oleśnicy

Wspomnienie młodej dziewczyny z pierwszych powojennych lat. Autorka opisuje m.in. okoliczności znalezienia się na Ziemiach Zachodnich, kiedy jednym z pierwszych transportów przybyła na Dolny Śląsk. Wspomnienia Pietras są m.in. zapisem procesu zakorzeniania się osadników na Ziemiach Zachodnich, aktywnej roli osadników – w tym samej autorki – w kształtowaniu powojennej rzeczywistości, początków formowania się nowej władzy. Pietras portretuje ówczesną rzeczywistość na tych terenach, zniszczoną Oleśnicę.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pierwszych dni września 1939 r. urzędniczki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, cz. 1

Krzyżanowska, urzędniczka w wydziale prasowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych (naczelnikiem był wówczas Wiktor Skiwski), opisała początek wojny z perspektywy ówczesnej elity, z którą się stykała, m.in.: zagranicznych dyplomatów, wysokich urzędników państwowych i przedstawicieli świata kultury. Autorka była wtedy młodą, pełną nadziei i wiary w ideały dziewczyną.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie z pierwszych dni września 1939 r. urzędniczki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, cz. 2

Autorka opisała sytuację w Krzemieńcu po ewakuacji większości personelu MSZ i korpusu dyplomatycznego w połowie września 1939 r., kiedy wraz z matką musiała zostać w miasteczku (nie została objęta ewakuacją). Krzyżanowska obserwowała napływ uchodźców do miasta, wejście wojsk radzieckich, aresztowania. Warunki egzystencji autorki i jej matki stale się pogarszały, więc próbowały zdobyć środki do życia, sprzedając cenne przedmioty: „Mamy tylko zegarki.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat 1940–1945

Janina Gała opisała doświadczenia swojej mieszkającej w Truskawcu (obecnie Ukraina) rodziny – siostry, ojca i matki – oraz ciężkie dzieciństwo podczas II wojny światowej, m.in.: warunki egzystencji, prześladowania ze strony ludności ukraińskiej, aresztowanie ojca, ukrywanie się, wywózkę siostry do Niemiec. We wspomnieniach znalazły się wzmianki m.in. na temat UPA i mordów dokonywanych na ludności żydowskiej.

publikacje

Wróć do listy

Repatrianci – relacja Władysławy Gilewskiej

Władysława Gilewska jako młoda dziewczyna została w 1945 r. przesiedlona z Wołynia, z terenów dzisiejszej Ukrainy. Autorka podkreśla w swoich wspomnieniach ogromne poczucie zagrożenia (grasujące bandy mordujące ludność polską), które sprawiło, że nie żałowała wyjazdu. W krótkiej, rzeczowej relacji Gilewska przybliża m.in.: warunki, w jakich osadnicy przybywali na tzw. Ziemie Odzyskane, sytuację po dotarciu na miejsce (poszukiwanie miejsca do osiedlenia, niebezpieczeństwa) i życie w nowym domu – dzielone przez jakiś czas z jego niemieckimi mieszkańcami.

publikacje

Wróć do listy

Nie wybiera się sobie ani daty

Wspomnienia Barbary Jokiel są faktograficznym, zwięzłym i jednocześnie pełnym interesujących szczegółów zapisem dotyczącym wczesnego dzieciństwa autorki, które przypadło na II wojnę światową i lata powojenne. Pamięć tych lat, ukazana z perspektywy małego dziecka, jest jednocześnie spisaną historią losów rodziny autorki, w której Jokiel po latach opisuje m.in. okupację Wilna, wrażenia i warunki podróży przesiedleńczej na zachód w 1946 r. oraz nowe życie w Szczecinie.

publikacje

Wróć do listy

W pamięci dziecka

Wspomnienia Hanny Jarodzkiej obejmujące okres sprzed okupacji aż do czasów powojennych. Jako dziecko mieszkała z rodzicami w Koninie; szczęśliwe dzieciństwo przerwał wybuch II wojny światowej. Okupację spędziła na wsi. Po wojnie rodzina osiadła we Wrocławiu. Autorka wspomina losy rodziny na tle wydarzeń historycznych: wojny, zjednoczenia Niemiec, stanu wojennego. Autorka zachowała dystans wobec przedstawianych wydarzeń, starając się oddać przeszłość dokładnie tak, jak ją zapamiętała.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Wandy Kindy

Wanda Kinda, urodzona i mieszkająca na Podolu (obecnie Ukraina) opisała realia II wojny światowej na Kresach i akcję przesiedleń Polaków po II wojnie światowej. Wojna przerwała jej młodość. Aby uniknąć wywózki na roboty do Niemiec, pospiesznie wyszła za mąż. W obawie przed UPA, napadami i prześladowaniami kilkakrotnie zmieniała miejsce pobytu (Ludwikówka, Stanisławów).

publikacje

Wróć do listy

Długa droga na zachód

Kazimiera Książek opisuje swoje przeżycia z lat II wojny światowej, którą przeżyła we Lwowie i skąd wyjechała w 1945 r. na Ziemie Odzyskane. Wspomina m.in. wydarzenia z okupacji sowieckiej i niemieckiej: aresztowania, wywózki na Syberię, ukrywanie się, eksterminację Żydów oraz swoją wojenną egzystencję – najpierw wspólną z mężem, a pod koniec wojny samotną. Z zapisków autorki wyłania się portret sprawczej i zaradnej kobiety, która potrafiła w trudnym okresie samodzielnie wyżywić rodzinę, opiekując się trójką dzieci.

publikacje

Wróć do listy

Repatrianci – relacja Olgi Lickindorf

Wspomnienia Olgi Lickindorf z sześcioletniego zesłania na Syberię są przejmującym zapisem przeżyć małych dzieci, które jedynie dzięki zaradności i heroizmowi swej matki przetrwały warunki zsyłki. Zapiski zawierają opis realiów podróży, przybycia i egzystencji w Barnaule po wcieleniu ojca autorki do wojska. Lickindorf opisuje nieprzerwane starania matki, która imała się różnych sposobów, żeby wykarmić czwórkę małych dzieci – nauczyła się m.in. wróżyć z kart i w ten sposób zarabiała. Autorka wspomina ogromny, ciągły głód, choroby i klimat, który dodatkowo utrudniał życie zesłańcom.

Strony